Co się działo u Batmana w 1993 roku?

Lata dziewięćdziesiąte na rynku komiksowym w Polsce to czas, kiedy komiksy znaleźć można było przede wszystkim w kioskach. Wśród regularnie publikowanych wówczas serii, miesięczników, należy wymienić „Batmana”, który gościł w kioskach od 1990 do końca 1998 roku. Za serię o Mrocznym Rycerzu odpowiedzialne było wydawnictwo TM-Semic (wcześniej działające jako TM-Systemgruppen i współpracujące z firmą Codem odpowiedzialną za redakcje polskich edycji). Dodajmy, gwoli ścisłości, że przed publikacją pierwszego numeru „Batmana”, który stanowiła adaptacja filmu Tima Burtona z Michaelem Keatonem i Jackiem Nicholsonem, komiks ten znalazł się w sprzedaży nakładem oficyny Linia. Oprócz wspomnianego miesięcznika na rynku pojawiały się jeszcze inne komiksy, przede wszystkim Wydania Specjalne publikowane również przez TM-Semic, ale także „Przysięga zza grobu”, wydana przez Beta Books w 1991 r. i „Batman/Sędzia Dredd: Uśmiech Śmierci” opublikowany przez Egmont w roku 1999. Takie były z grubsza lata dziewięćdziesiąte pod względem komiksów o Batmanie nad Wisłą.

Dziś pokrótce chcieliśmy opisać, jak u Batmana wyglądał rok 1993, czyli to, z czym polski czytelnik miał możliwość zaznajomić się trzydzieści lat wstecz.

Ukazało się wtedy 12 numerów miesięcznika, ale też dwa Wydania Specjalne.

12 zeszytów

Regularna seria rozpoczęła rok komiksem „Golem z Gotham” nawiązującym do legend o tworzeniu istot z gliny. Autorzy znani byli polskiemu czytelnikowi. To scenarzysta Peter Milligan i rysownik Jim Aparo (1932-2005), którzy we wcześniejszym roku zaprezentowali się choćby historią „Wygłodniała trawa”. Na okładce rysunek Michaela Goldena, artysty, którego prace zdobiły dwa zeszyty „Batmana” w roku 1992.

W lutym TM-Semic zaprezentowało dwie historie: „Debiut” ze scenariuszem Alana Granta (1949-2022) i rysunkami Norma Breyfogle'a (1960-2018) oraz „Kryzys tożsamości”, który napisał wspomniany wcześniej Peter Milligan, a narysował Tom Mandrake (rysownik ten powróci jeszcze w polskim „Batmanie” w kolejnych latach). Warto dodać, że chodzi o inny „Kryzys tożsamości” niż wydany w ramach tej samej serii komiks o Robinie, a tym bardziej inny niż wydany lata później przez Egmont. To historia, która zaczyna się w momencie, kiedy Bruce Wayne, elegancko ubrany, wychodzi z rzeki, zastanawiając się, co wydarzyło się wcześniej. Z czasem rzeczywistość wokół niego wygląda tak, jakby nie był Batmanem. Będąc przekonanym o swoich racjach, o posiadaniu podwójnej tożsamości, próbuje wyjaśnić zaistniałą sytuację.

Marzec to kolejny komiks Alana Granta i Norma Breyfogle'a, a mianowicie „Precz z herosami” oraz historia „Trzeci człowiek”, w której dwie staruszki znajdują zwłoki w metrze i rozpoczynają śledztwo. Sprawą zajmuje się też Mroczny Rycerz. Z czasem postaci zaczynają na siebie wpadać, by ostatecznie – oczywiście – udało się rozwiązać sprawę. Scenarzystą jest Kelley Puckten, rysownikiem Luke McDonnell.

Dwa kolejne numery to historia z King Snakiem „Shadow Box” z polskim tytułem „Strefa Cienia”. Scenariuszem zajął się Chuck Dixon, a rysunkami Tom Lyle (1953-2019). Można zaznaczyć, że od tego numeru polskie wydania miały na okładce logo DC Comics. Drugi zeszyt, z maja, uzupełnia komiks Louise Simonson i Jima Ferna „Gra umysłów”.

W czerwcu wydawnictwo zaprezentowało dwie historie opracowane przez spółkę Grant/Breyfogle: „Bogowie i ludzie” oraz „Requiem dla zabójcy”. Pierwsza z nich to część crossoveru, który nie został w całości u nas opublikowany. W komiksie spotykamy „Maxie” Zeusa. Druga to występ Killera Croca, postaci cierpiącej na rzadką chorobę genetyczną, w wyniku której wyglądem przypomina krokodyla. Zwrócił się on w złą stroną i został przestępcą, a tym samym przeciwnikiem dla Batmana.

Dwa kolejne numery, wakacyjne, to ponownie występ Petera Milligana, tym razem z rysunkami Norma Breyfogle'a i Jima Aparo. Chodzi o historię „Strefa Idioty”, w której Batman wyrusza do Rio de Janeiro, żeby schwytać zabójczynię o pseudonimie Dama Kier, jednak na miejscu czekają go inne niebezpieczeństwa. W mieście rozprzestrzenia się narkotyk, po zażyciu którego ludzie trafiają do wymiaru kontrolowanego przez tytułowego Idiotę. Historia oryginalnie ukazała się w seriach „Batman” i „Detective Comics”. Z sierpniowym wydaniem ulega zmianie logo na okładce miesięcznika.

Numer wrześniowy przynosi dwie części „Burzyciela”. Za scenariusze poszczególnych epizodów odpowiedzialni byli Alan Grant i Dennis O'Neil (1939-2020), a rysunki to odpowiednio prace Norma Breyfogle'a i Chrisa Sprouse'a. Warto dodać, że pojawia się tu wśród twórców Anton Furst (1944-1991), autor znany z rysunków wykonanych z myślą o wyglądzie Gotham w filmie Tima Burtona z 1989 r.

Historia została zamknięta w kolejnym, październikowym, wydaniu. Konkluzję opracowali Alan Grant i Jim Aparo. Zeszyt uzupełnia komiks o Bat-Mite, oryginalnie opublikowany w ramach serii „Legends of the Dark Knight”, a zatytułowany „Legenda Mrocznego Rycerzyka”, którego autorami są Alan Grant i Kevin O'Neil (1953-2022). Bat-Mite to postać z innego wymiaru, mała, zabawna, czy wręcz zwariowana wersja Mrocznego Rycerza. W tym komiksie trafia na niego przestępca, będący pod wpływem narkotyków. Oprócz karykaturalnej wersji Batmana możemy też zobaczyć przeróbki innych postaci z Universum DC, m.in. Supermana, Blue Beetle czy Lobo.

W numerze listopadowym znajdujemy dwie części historii „Powrót Człowieka z Blizną”. Koniec tej historii znajduje się w ostatnim numerze z 1993 r. Autorami są nasi starzy znajomi Alan Grant i Norm Breyfogle, którzy w roku 1992 zaprezentowali komiks „Gorączka”, będący debiutem Człowieka z Blizną (i Brzuchomówcy).

W numerze grudniowym znajdujemy też jednoczęściową historię pt. „Biblioteka dusz”, która pochodzi z serii „Detective Comics” i jest czysto detektywistyczna. Odpowiedzialni za nią są również znani autorzy: scenarzysta Peter Milligan i rysownik Jim Aparo.

Dwa Wydania Specjalne

W „Wydaniach Specjalnych” polski czytelnik mógł przeczytać komiks „Batman versus Predator” napisany przez Dave'a Gibbonsa, a narysowany przez braci Kubertów: Andy'ego (szkic) i Adama (tusz). Crossover pomiędzy Obrońcą Gotham a postacią znaną z filmów z Arnoldem Schwarzeneggerem i Dannym Gloverem. Komiks, na którego okładce pojawiają się loga DC Comica i Dark Horse. Warto dodać, że Adam Kubert otrzymał za ten komiks Nagrodę Eisnera dla najlepszego inkera.

Drugim „Wydaniem Specjalnym” był „Sąd nad Gotham”, czyli pierwsze ze spotkań Batmana z Sędziom Dreddem. Komiks napisany przez Alana Granta i Johna Wagnera, a namalowany przez Simona Bisleya, wydany na kredowym papierze. Komiks otrzymał UK Comic Art Award dla Najlepszej Oryginalnej Powieści Graficznej. Simon Bisley w kategorii najlepszego rysownika otrzymał również Nagrodę Eisnera. Tytuł jednak okazał się finansową porażką wydawcy w Polsce. Ponownie na naszym rynku ukazał się w roku 2017, kiedy sięgnął po niego Egmont w albumie „Batman/Sędzia Dredd – Wszystkie spotkania”.

Co się działo w Stanach?

Wiemy już, jak wyglądał rok 1993 w polskich wydaniach komiksów o Batmanie, a co w tym czasie działo się za Wielką Wodą? Ukazała się „Zemsta Bane'a” Chucka Dixona i Grahama Nolana, a rok upłynął pod znakiem „Upadku Rycerza”. Pojawił się także komiks „Superman: Speeding Bullets”. Publikacja opowiada o tym, co by było gdyby statek kosmiczny z Kal-Elem, czyli Supermanem, rozbił się w Gotham City, a dziecko zostało znalezione przez Thomasa i Marthę Wayne'ów, czyli – rzecz jasna – rodziców Bruce'a w typowym Universum DC.

Dodatkowo film „Powrót Batmana” z 1992 r. otrzymał dwa Oscary. Za charakteryzację i efekty specjalne.

I tak to było...

Polski czytelnik w roku 1993 otrzymał de facto 14 konkretnych komiksów z Batmanem. W tym czasie w Stanach pojawiały się komiksy prezentujące wydarzenia z sagi „Upadek Rycerza”, które z czasem dotarły też nad Wisłę, a obecnie wznawiane są przez Egmont. Uzupełnione o komiksy niewydane u nas w latach dziewięćdziesiątych.

Można dodać, że w 1993 roku Telewizja Polska rozpoczęła emisję serialu animowanego „Batman: The Animated Series”. W tym roku, w Stanach Zjednoczonych, miała również miejsce premiera pełnometrażowego filmu animowanego „Maska Batmana”. Film do Polski trafił rok później. W wypożyczalniach zapewne można było znaleźć „Powrót Batmana” z 1992 r. z Michaelem Keatonem, Dannym DeVito i Michelle Pfeiffer.

Taki był 1993 r. dla Batmana w Polsce. Kolejny rozpoczął się komiksami „Ostatni Arkham” i „Miecz Azraela”. Można powiedzieć, że to był całkiem dobry czas dla Mrocznego Rycerza.