M&A - garść wyjaśnień i terminologia

Niedawno na Paradoksie uruchomiony został dział Manga i Anime. Mając na uwadze fakt, że część z odwiedzających tą stronę osób wcześniej termin manga myliło zapewne z owocami mango natomiast anime kojarzyło się z pewna firmą produkującą zupki w proszku… wracając jednak do sedna, ten króciutki artykuł ma na celu przybliżyć nieco terminologię, która pojawia się w newsach, recenzjach czy artykułach, tak aby odciążyć google.

 Japoński komiks wyewoluował z Ukiyoe – rodzaju drzeworytu i malarstwa który funkcjonował od połowy XVII wieku do początku ery Meiji (1868). Ogromny wpływ na sztukę japońską miały kontakty z USA, sprowadzono wschodnich artystów, by uczyli japońskich studentów o linii, formie i kolorze – które w ukiyoe były uważane za drugorzędne względem treści. Trzeba było poczekać jednak aż do XX wieku, aby manga przybrała obecnie znaną nam formę. Jako że nie ma oficjalnych zakazów prawnych, które próbowałyby limitować to, co może być rysowane, nie licząc niejasnych praw o zakazie sprzedawania materiałów nieprzyzwoitych, pozwoliło to artystom rysować mangi dla każdej grupy wiekowej i na każdy temat.

 Rozwój anime przypada na pierwsze dekady XX wieku.  Od połowy lat 30. XX wieku i podczas II wojny światowej anime służyły japońskiemu rządowi do celów propagandowych. Po WW2 pojawił się zastój w przemyśle filmowym, który udało się przezwyciężyć dopiero w latach siedemdziesiątych poprzedniego stulecia. W tym czasie wykształciły się nowe gatunki zarówno w anime jak i mandze. Pokrótce postaram się opisać większość z najpopularniejszych jak również wyjaśnić kilka terminów związanych z M&A.

Shōjo - Anime lub manga głównie dla dziewcząt. Tematem przewodnim shōjo jest romantyczna miłość (zazwyczaj pierwsza) nastolatki, która jest w imię tego uczucia gotowa do największych wyrzeczeń. Na ogół shōjo są bardzo romantyczne i mają szczęśliwe zakończenia, np. Brzoskwinia, Czarodziejka z Księżyca

Shōnen - jest to anime lub manga przeznaczona głównie dla chłopców. Dominują w nim walki, roboty i silni bohaterowie. Także historie, które opowiadają o miłości (czyli typowy temat shōjo) mogą być zaliczane do shōnen, gdy historia widziana jest z punktu widzenia chłopaka. Nie zawsze kończą się szczęśliwie, np. Bleach, Naruto

Ecchi - Gatunek mangi i anime, skierowany najczęściej do męskiej grupy odbiorców powyżej piętnastego roku życia. Zawiera dużą ilością podtekstów seksualnych z częstym prezentowaniem kobiecych wdzięków, zazwyczaj w bieliźnie albo bez detali anatomicznych. Ecchi najczęściej przybiera formę komedii erotycznej, romantycznej albo sensacyjnej. Od gatunku hentai odróżnia je brak pokazywania stosunku seksualnego i narządów płciowych, np. Chobits, Gigi

Hentai (jap. zboczeniec)- Gatunek o tematyce pornograficznej. W samej Japonii słowo ma bardzo negatywne zabarwienie emocjonalne, oznacza niebezpiecznego maniaka seksualnego, przez co nie jest używane do określania gatunków. Japończycy wydawnictwa pornograficzne nazywają seijin (jap. dla dorosłych), jū hachi kin (od 18 lat) bądź stosują prefiks ero- (eroanime, eromanga). W przeciwieństwie do wielu aktorskich filmów pornograficznych, hentai prawie nigdy nie jest całkiem pozbawiony fabuły. Elementy zdecydowanie erotyczne czy pornograficzne występują nierzadko w całkiem ambitnych produkcjach o cechach charakterystycznych innych gatunków, np. fantasy, science-fiction (Urotsukidōji) czy sensacji (Mezzo Forte, Kite). Elementem jak dotąd unikalnym dla produkcji hentai, zazwyczaj horrorów, jest występowanie potworów obdarzonych mackami, co klasyfikuje produkcje do podgatunku tentacle (ang. macki).

Dōjinshi lub Doujinshi - odmiana mangi. Są to komiksy oparte na naśladowaniu oryginalnych dzieł. Dōjinshi może opowiadać historię tych samych bohaterów w nieco inny sposób, rozwinąć fabułę po zakończeniu oryginału, przedstawić tę samą historię z perspektywy innych osób, lub zachować tych samych bohaterów, zmieniając lekko ich wygląd. Dōjinshi nie jest zwykłą kopią. Twórca dōjinshi musi dodać coś specyficznego, wyróżnić jakoś swą pracę od oryginału, aby jego dzieło mogło się zaliczać do dōjinshi. Nie da się jednoznacznie stwierdzić co jest dōjinshi, a co nie. Określaniem czy dana manga jest dōjinshi, czy nie odpowiedzialna jest specjalna komisja. Dōjinshi to również manga lub anime stworzone przez fanów dla fanów. Przedstawiają nowe przygody bohaterów mang i anime, bardzo często dōjinshi reprezentują gatunek hentai. W Polsce wydawaniem doujinshi zajmuje się wydawnictwo Studio JG. Jego nakładem ukazało się kilka doujinshi poświęconych bohaterom takich serii jak Death Note i Naruto (m.in. Akatsukiss)

Otaku - Termin, którym w Japonii określa się wielkiego fana sportu, dziedziny sztuki, filmu, komiksu itp., który nie widzi poza nim świata. Poza Japonią używa się go do określenia każdego miłośnika mangi i anime. W Kraju Kwitnącej Wiśni słowo otaku ma negatywne zabarwienie, co wiąże się z tragicznym incydentem, jaki miał tam miejsce – Tsutomu Miyazaki, miłośnik brutalnych pornograficznych anime i mang, zamordował kilka młodych dziewcząt, wzorując się na tym, co zobaczył w swoich ulubionych produkcjach. Poza Japonią termin nie ma jednak negatywnego zabarwienia, a sami zainteresowani z dumą określają się mianem otaku.

Seiyū - osoba użyczająca głosu różnym bohaterom w słuchowiskach radiowych, anime czy grach komputerowych. Wszędzie poza Japonią określa się tym mianem osoby podkładające głos w oryginalnej wersji dźwiękowej. Dla osób dubbingujących używa się miana aktora głosowego. Seiyū są w Japonii bardzo popularni, czasami robią większą karierę niż aktorzy.

Przedstawione terminy to jedynie czubek góry lodowej, jednak powinny być wystarczającą pomocą dla osób które czytają dział M&A czy też dopiero wkraczają w świat Japońskiej kreski. Oczywiście jeżeli pojawi się zapotrzebowanie, powstanie kolejny tekst, który będzie dokładniej zgłębiał tajemniczy świat mang i anime.

Niektóre opisy idefinicje zostały zaczerpnięte ze strony Wikipedia.