Recenzja książki „Zwierzęta zodiaku w kulturze Japonii”

Nie baran, a owca. Tygrys zamiast lwa. W miejsce byka - krowa. To nie jedyne różnice pomiędzy zodiakiem, jaki znamy i tym z Dalekiego Wschodu. I chociaż w dobie rosnącego zainteresowania feng-shui, bonsai, origami i szeroko pojętym orientem wielu ludzi orientuje się, na czym polegają te różnice, pozycja wydawnictwa Hanami skupia się na trochę innych aspektach „niebieskiego zwierzyńca".

To, że książka traktuje o zodiaku nie znaczy, iż jest kolejnym zbiorem horoskopów. Nie znajdziemy tu porad, jak osiągnąć szczęście, miłość i dobrobyt, jakie kolory nosić i z kim się spotykać. Wprawdzie są opisy, jakimi cechami powinny się wyróżniać, zgodnie z wierzeniami, osoby urodzone pod znakiem poszczególnych zwierząt, ale nigdy nie są dłuższe niż jeden akapit, ponieważ to nie ludzie, a zwierzęta właśnie są tematem tej książki.

Aby móc rozpocząć lekturę, potrzebne jest odpowiednie wprowadzenie. Dlatego też Magdalena Tomaszewska-Bolałek opatrzyła swoją książkę wstępem, w którym wyjaśnia specyfikę chińskiego zodiaku oraz przedstawia tematykę poruszaną w dalszych rozważaniach. Zaraz po nim otrzymujemy podstawową wiedzę dotyczącą zasad pisowni i wymowy w języku japońskim, a także niezbędne wiadomości na temat historii i znaczenia zodiaku wraz z legendą o jego powstaniu.

Zasadniczą część książki stanowią rozdziały poświęcone poszczególnym zwierzętom, począwszy od szczura, skończywszy na kocie, który wprawdzie do grona dwunastu się nie dostał, ale jest z legendą nierozerwalnie związany. Znajdują się tu opisy stworzeń i ich znaczenia dla mieszkańców Kraju Wschodzącego Słońca. Autorka wypełniła strony wieloma fantastycznymi opowieściami, których bohaterami są mieszkańcy „niebieskiego zwierzyńca". Zamieściła również garść przysłów i związków frazeologicznych na temat każdego z nich. Dowiemy się, co oznacza mysie małżeństwo, tygrysie młode, czy małpie mochi.[1] 

Znajdziemy również krótki rozdział o przesądach związanych z zodiakiem, ale nie tylko. W kulturze Japonii są także liczby, które mają znaczenie symboliczne i mogą przynieść zły los. W niektórych szpitalach i hotelach, na przykład, nie ma czwartego piętra, ponieważ liczbę cztery wymawia się tak samo jak słowo śmierć. Kilka zdań poświęconych zostało również, popularnej wśród Japończyków, wierze w talizmany ochronne.

Ostatnią część autorka poświęca dziełom sztuki zainspirowanym zodiakiem i takim, w których występują poszczególne zwierzęta: od emaki[2] przez ukiyoe[3] aż po strappu - czyli zawieszki na komórki. Nie zabrakło również odniesień do mangi i anime, wraz z szablonowym przykładem „Fruits Basket" - historii o rodzinie Sōma opętanej przez zwierzęta zodiaku i w najmniej oczekiwanych momentach przyjmujących ich postaci.­

Ta pozycja z pewnością przypadnie do gustu wszystkim osobom interesującym się kulturą i wierzeniami Japonii. Autorka, dysponująca akademicką wiedzą, przekazuje ją w przystępny i ciekawy sposób. Przytacza legendy, w których występują zwierzęta zodiaku, okraszając je ciekawostkami, takimi jak ta o Bóstwie Koala, do którego modlą się uczniowie i studenci.

Książka wydana jest na grubym papierze dobrej jakości. Tekst opatrzono przypisami, które nie tylko wyjaśniają pojęcia, ale również odsyłają do źródeł. Na ostatnich stronach znalazły miejsce tabele i zestawienia, wybrane terminy w zapisie japońskim, solidny indeks oraz bibliografia. Wydawnictwo ubarwiły kolorowe fotografie, jednak rozmieszczono je dość chaotycznie, a w tekście brakuje odniesień do poszczególnych ilustracji.

Egzotyczna tematyka, prosty i komunikatywny język oraz rzetelne opracowanie tematu sprawiają, że książkę przyjemnie i szybko się czyta. Legendy z tak odmiennego kręgu kulturowego mogą stanowić odmianę dla tych, które wielokrotnie słyszeliśmy. Przede wszystkim możemy dowiedzieć się czegoś więcej nad to, że koguty są przebojowe, małpy elokwentne, a smoki bardzo uczuciowe.

urodzony w roku szczura

Marcin „Słowik" Słowikowski

Tytułu: Zwierzęta zodiaku z kulturze Japonii

Autor: Magdalena Tomaszewska-Bolałek

Seria: Kultura Japonii

Wydawnictwo: Hanami

Rok wydania: 2007

Liczba stron: 200

Format: 124x195 mm

Oprawa: miękka

ISBN 978-83-60740-01-9

Wydanie: I

Cena z okładki: 29,90

[1] Mochi - ciastko ryżowe

[2] Emaki - ilustrowane zwoje

[3] Ukiyoe - drzeworyty