Recenzja 'Mitów, podań i wierzeń dawnych Słowian'

Wydawnictwo Rebis postanowiło wydać rozszerzone wznowienie leksykonu "Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian” Jerzego Strzelczyka. Od razu napiszę, że jest to bardzo interesująca pozycja, przenosząca czytelnika w świat dawnych Słowian, pełen kolorytu, tajemniczości i magii. Autorem tego słownika jest znany i ceniony historyk, profesor na uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, mediewista, badacz nie tylko dziejów Słowiańszczyzny, ale również kultury i historii Wandalów i Iroszkotów.

Kultura dawnych Słowian sprawia uczonym nie lada kłopot. Przyczyna jest bardzo prozaiczna. Polega ona na braku źródeł pisanych dotyczących tego okresu. Konieczne jest zatem poleganie wyłącznie na zdobyczach archeologicznych oraz na skąpych informacjach zawartych w dziełach ówczesnych uczonych należących do sąsiadujących kręgów kulturowych. Stąd też namnożyło się na przestrzeni wieków poszukiwania kultury przodków wielu nieścisłych, a często błędnych koncepcji i teorii na temat życia, wierzeń i całej kultury dawnych Słowian. Próbowano nawet rekonstruować dawne rytuały z istniejących obecnie obrzędów, co oczywiście jest bardzo ryzykownym pomysłem.

Jerzy Strzelczyk postanowił dokonać rzeczy bardzo trudnej – wyprostować błędne hipotezy i sprzeczne wyobrażenia, które nagromadziły się przez te lata. Postarał się obiektywnie zestawić ze sobą różne źródła „lecząc” powstałe przez lata wypaczenia. Demaskuje konfabulacje, a zarazem zdaje sobie sprawę z faktu, iż jego praca nie jest kompletna, ani pozbawiona wad. Jest to bowiem niemożliwe, przy takim stanie materiałów dotyczących dawnych Słowian.

Strzelczyk zdecydował się na niełatwy rodzaj książki, jaką jest leksykon. Z jednej strony jest on, co prawda, niezwykle użytecznym i wygodnym źródłem wiedzy dla czytelnika, ale jednocześnie nastręcza sporo trudności dla autora. Bowiem kompletne zestawienie wszystkich haseł jest sprawą trudną. Należy dokonać odpowiedniej selekcji informacji, a samą treść podać w sposób przystępny i, niestety, uproszczony. Jednak upraszczając, uczony musi starać się, by jak najmniej odejść od prawdy.

Nie oznacza to jednak, że omawiana książka jest pobieżnym potraktowaniem tematu. To rzetelna i bardzo interesująca pozycja. Szeroki zakres haseł obejmuje nie tylko zakres wierzeń dawnych Słowian, ale także związany z nim kontekst (miejsca, wydarzenia, przedmioty) oraz związki z innymi kulturami, w tym z cywilizacją chrześcijańską. Poszczególne hasła przedstawione są w taki sposób, który umożliwia wyobrażenie sobie pełni świata dawnych Słowian. Rzeczywistości nie będącej jedynie płaskim odbiciem, lecz pełnej życia, dynamicznie zmieniającej się wraz z rozwojem tej kultury.

Leksykon będzie przydatny nie tylko dla historyków, archeologów czy innych znawców kultury i historii dawnych Słowian. Z pewnością znajdzie również uznanie wśród miłośników fantastyki, przede wszystkim fantasy i horroru. Mnóstwo tu bowiem informacji o wierzeniach, mitycznych istotach i wydarzeniach, które mają odbicie w literaturze i grach fabularnych. Dzięki temu element wykorzystany w świecie przedstawionym przez autora zostanie przez nas rozpoznany. Natomiast dla graczy i mistrzów gry będzie to możliwość niezwykłego zainspirowania się, co przełoży się na świetne pomysły podczas sesji.

”Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian” są opowieścią o poglądach naszych odległych, słowiańskich przodków na temat istot nadprzyrodzonych, przede wszystkim boskich i demonicznych. Przedstawiają także początki ludów i państw oraz postaci, zjawiska oraz pojęcia, które należy wiązać z czasami przedchrześcijańskimi. Jest to książka szczególnie interesująca dla polskiego czytelnika, który poszukuje korzeni własnej kultury. Szczerze i gorąco polecam.  

Autor: Strzelczyk Jerzy

Tytuł: Mity, Podania i Wierzenia Dawnych Słowian

Wydanie II

Format: 150x225    

Oprawa: twarda

ISBN 978-83-7301-973-7

Cena: 35 zł

Liczba stron: 268