W czasach, gdy bohaterami masowej wyobraźni są seryjni mordercy do znudzenia portretowani w kolejnych serialach, filmach i książkach, komiks o życiu i śmierci Elizabeth Short jawi się jako dzieło wyjątkowe. Z jednej strony wpisuje się w nurt sensacyjnych opowieści, opisując przypadek brutalnego morderstwa, który do dziś porusza Amerykę i świat. Z drugiej jednak strony, co jest w tym przypadku znacznie ważniejsze, koncentruje się na ofierze, ukazując jej skomplikowane losy. Co więcej – a jest to równie ważne i wcale nie tak oczywiste w dzisiejszych czasach – nie oferuje populistycznej narracji, która obarczałaby ją winą za to, co się stało. Niestety, w dzisiejszych czasach często można takie komentarze usłyszeć. Autorzy komiksu sami zresztą piszą we wstępie, że chcieli przede wszystkim pokazać prawdę – na tyle, o ile było to oczywiście możliwe – o niej samej. Chcieli podważyć niesprawiedliwe i uproszczone relacje, w których była przedstawiana jako kobieta lekkich obyczajów, która sama prosiła się o taki los i sobie na niego zasłużyła.

Potwornie zmasakrowane zwłoki dwudziestotrzyletniej Elizabeth Short odnaleziono w styczniu 1947 roku. Brutalność morderstwa, pełne tajemnic życie kobiety i nieznany do dziś sprawca to elementy, które prawiły, że sprawa nadal rozpala masową wyobraźnię. Jak zauważają jednak autorzy komiksu, Run oraz Florent Maudoux, w tej medialnej wrzawie ofiara zawsze była gdzieś na drugim planie. Jeśli zaś już o niej mówiono, to była przedstawiana w nie najlepszym – delikatnie mówiąc – świetle. Pieczołowicie i z namaszczeniem rekonstruując jej życie, chcieli zatem twórcy złożyć jej hołd i upamiętnić tak, jak na to zasłużyła – jako boleśnie doświadczoną przez los, poszukująca miłości i zrozumienia, niezwykle wrażliwą kobietę. Autorzy przeprowadzili własne śledztwo, analizując dokumenty pochodzące z ujawnionych akt FBI, artykuły prasowe oraz relacje osób, które znały zamordowaną. Rezultaty tego dochodzenia przedstawili w wyjątkowej formie.

Tworzą go dwa filary. Pierwszy to sekwencja tekstowa, zawierająca dokładny, kronikarski opis kolejnych zdarzeń z życia Elizabeth Short bogato ilustrowany zdjęciami, pocztówkami, materiałami prasowymi oraz innymi dokumentami, do jakich autorzy dotarli. Drugim filarem jest komiksowe przedstawienie wybranych zdarzeń. W tych sekwencjach akcja trochę zwalnia, dzięki czemu możemy w większym stopniu zanurzyć się w historię życia Elizabeth. Wiadomo bowiem, że jakkolwiek byłaby szczegółowa, pisana encyklopedycznym stylem kronika jej życia, nie będzie ona w stanie wywołać u czytelnika takich emocji, jakie rodzą się, podczas obcowania z fabularyzowanymi fragmentami. Gdy widzimy jej kolejne zachowania, obserwujemy zmęczoną twarz, wystudiowaną mimikę, jesteśmy świadkami przeżywanych przez nią emocji, obserwujemy, jak zawiera kolejne znajomości i rozpaczliwie próbuje znaleźć szczęście, jesteśmy wówczas w stanie utożsamić się z nią, zrozumieć jej motywacje. Fragmenty kronikarskie są oczywiście równie ważne i stanowią o wartości dzieła, ale inaczej oddziałują na czytelnika. Wnoszą one wiele informacji istotnych dla zrozumienia motywów kierujących kobietą. Jej nieszczęśliwe dzieciństwo, dwukrotna utrata ojca (raz, gdy zostawił matkę Elizabeth, ją samą i jej rodzeństwo, drugi raz, gdy wyrzucił ją ze swojego domu, po tym jak wprowadziła się do niego jako nastolatka), tragiczna śmierć ukochanego mężczyzny, próby zrobienia kariery w Hollywood – to wszystko odcisnęło na jej psychice trwałe piętno. Autorzy dużą wagę przywiązują również do rekonstrukcji społeczno-kulturowego kontekstu, w którym to wszystko miało miejsce. Pragnienie zrobienia wielkiej kariery w show-biznesie było równie istotną motywacją dl młodej, ambitnej dziewczyny.

Uwagę czytelnika przykuwa również efektownie wystylizowana warstwa graficzna. Podczas lektury można odnieść wrażenie, że oglądamy album ze starymi zdjęciami, pocztówkami i innymi pamiątkami. Zresztą odpowiada to faktom, ponieważ te materiały w przetworzonej wersji są ważnym elementem oprawy graficznej komiksu. Stonowana, jakby trochę wyblakła kolorystyka oraz przetarcia, zagniecenia, drobne zniszczenia pojawiające się na kadrach, tworzą klimat dawnych czasów. Bazujące na fotografiach kadry przedstawiające miejsca, w których rozgrywają się zdarzenia, prezentują się bardzo efektownie i nastrojowo. Poszczególne sceny rozświetlone są jaskrawym słońcem Hollywood, które zazwyczaj świeci prosto w oczy czytelnika. Nocne sceny z kolei oświetlone są neonami i reflektorami, które nadają tym miejscom filmowy, ekskluzywny charakter. Tym, co przykuwa jednak uwagę w największym stopniu jest postać Elizabeth Short. Na jej twarzy zazwyczaj maluje się jakiś niewysłowiony smutek, czasami rozpacz, często strach. Zaczerwienione oczy są pełne łez, poobgryzane do krwi paznokcie sygnalizują nieustający stres. Mimo tego kobieta wciąż walczy, stara się nieustannie robić dobrą minę do złej gry i próbuje – niczym zawodowa aktorka – przykrywać te negatywne emocje hollywoodzkim, wystudiowanym uśmiechem. Elementem tej niekończącej się gry, są także jej opowieści, którymi zasypuje swoich znajomych. Nikt z nich nie jest w stanie stwierdzić, ile w nich jest prawdy, a ile kłamstw. Zresztą, być może to sama prawda, bo niewykluczone, że Elizabeth sama w te opowieści wierzy, zatracając stopniowo możliwość odróżniania faktów od wytworów swojej fantazji.

Komiks Runa i Florenta Maudoux to efekt tytanicznej pracy, którą widać na każdej stronie ich dzieła. Każdy, nawet pozornie nieistotny, element komiksu jest na odpowiednim miejscu i wnosi coś do opowieści. Spójrzmy choćby na pocztówki znajdujące się na wyklejkach. Elizabeth intensywnie korespondowała z różnymi osobami, wysyłając listy i karty pocztowe właśnie, zatem pomysł na umieszczenie ich w albumie jest kapitalny i świadczy o zaangażowaniu w tworzenie tego albumu. Drobiazgowa rekonstrukcja zdarzeń idzie w parze z ukazaniem głębi uczuć i emocji targających tytułową bohaterką, co udziela się czytelnikowi. Śledząc w napięciu kolejne zdarzenia, doskonale wiemy, że Elizabeth zmierza ku śmierci, ale mimo wszystko mamy nadzieję, że zdarzy się coś, co zmieni bieg wypadków. Pojawi się mężczyzna, który ją uratuje, wybawi z kłopotów i odmieni jej życie. To pragnienie dzielimy z Elizabeth Short, która też uparcie wierzy, że w końcu znajdzie swoje szczęście. Wiemy, niestety, że to jej się nie udało.

Tytuł: „Czarna Dalia. Prawdziwa historia Elizabeth Short”

• Scenariusz: Run
• Rysunki: Florent Maudoux
• Wydawca: Wydawnictwo Lost In Time
• Data polskiego wydania: 24.05.2023 r.
• Objętość: 112 stron
• Format: 240x320
• Oprawa: twarda
• Papier: kredowy
• Druk: czarno-biały
• Cena okładkowa: 100 zł

Dziękujemy wydawnictwu Lost In Time za udostępnienie komiksu do recenzji.