„Cyd - Wydanie zbiorcze” - recenzja

Antonio Hernández Palacios to autor praktycznie w Polsce nieznany. W swojej ojczyźnie jednakże ten hiszpański malarz i rysownik jest uznawany za klasyka sztuki komiksowej. Jego interpretacja opowieści o Cydzie – hiszpańskim bohaterze narodowym, legendarnym rycerzu – to komiks historyczny w najlepszym możliwie wydaniu. Uczy o dawnych dziejach i obyczajach, a do tego jest wspaniałą przygodą, nawet jeżeli odczuwa się atmosferę retro.

Cyd w historii Hiszpanii, jej folklorze i mitologii odgrywa rolę kluczową. Utożsamiany jest z ideałem wojennego przywódcy, charyzmatycznego lidera. Tak właściwie nazywał się Rodrigo Díaz de Bivar, a nadany przydomek „El Cid” oznacza po arabsku „Pan” lub „Mistrz”, co samo w sobie miało podkreślać fakt jego nieugiętości oraz maestrii na polu walki. Nie przegrał ani jednej bitwy. Na terenie dzisiejszej Hiszpanii walczył zarówno przeciw chrześcijańskim królom, jak i liderom islamu. Był niezwykle skuteczny i waleczny, pomimo wszelkich przeciwności losu.

Choć najbardziej znaną reprezentacją Cyda w mediach audiowizualnych jest film Anthony’ego Manna z 1961 roku (w jednej z ról Sophia Loren), to Palacios pragnął złożyć hołd wielkiemu bohaterowie na własnych zasadach. Opierał się przede wszystkim na przekazie książkowym, głównie pismach Menéndeza Pidala. Plany były ambitne – cykl około dwudziestu albumów, kompleksowa praca badawcza, odwzorowanie epoki. Z wielkiego planu powstało zaledwie cztery tomy wielkiej epopei. Pierwszy album miał swoją premierę w roku 1971, gdy Palacios miał już 50 lat. Nie zmienia to jednak faktu, że powstała tetralogia, wstęp do większego dzieła, robi ogromne wrażenie.

Nie jestem iberystą. Średnio znam się na historii Hiszpanii oraz jej otoczce kulturowej. Mimo tych przeszkód komiksowy „Cyd” okazał się lekturą niezwykle przystępną. Za sprawą narracji czytelnik gładko wchodzi w czasy X wieku oraz sojusze między Arabami a muzułmanami. To także moment pierwszych triumfów chrześcijan nad muzułmanami w walce o kontrolę nad półwyspem. Jest to nie lada gratka dla wielbicieli intryg dworskich oraz wielkich bitew średniowiecznych, z wiernie odtworzonymi katapultami oraz innymi machinami wojennymi, nie mówiąc już o architekturze i uzbrojeniu wojów. Tytułowy Cyd jest tutaj postacią w tle, do świata zaś wkraczamy, śledząc losy postaci historycznej, którą chroni - Sancho II Mocnego z Kastylii, najstarszego syna króla Ferdynanda I z León.

Komiksowy „Cyd” może nie mówi zbyt wiele o samym bohaterze z Hiszpanii. Z drugiej strony, jak mało który tekst kultury w intrygujący sposób opowiada o życiu codziennym w średniowieczu. Oglądając treningi rycerzy, wyprawy, mamy poczucie uchwycenia głębokiego poczucia realizmu i wiarygodności. Machinacje na dworze także są przedstawione dosyć sugestywnie. W zasadzie mamy do czynienia z historią obrazkową o znamionach ściśle dokumentalnych.

Palacios stworzył na kartach swego komiksu fresk średniowiecznej Hiszpanii, którego próżno szukać w hiszpańskiej kinematografii lub tym bardziej w innych komiksach. Praca nad tą monumentalną historią ostatecznie go przytłoczyła, a żaden wydawca nie chciał wziąć na barki owego redakcyjnego Behemota. To jednak, co pozostało, robi ogromne wrażenie. Mamy do czynienia z iście benedyktyńską pracą.

Na półwyspie iberyjskim komiksowy „Cyd” uznawany jest za wdzięczną pomoc na lekcjach historii. Porównując do legend arturiańskich w wydaniu komiksowym, Palacios od fantazji woli brudny realizm, który połączył z awanturnictwem oraz poczuciem przygody. Warto też podkreślić, że pierwotne publikacje w magazynie Trinca, w formie odcinkowego serialu, budowały znacząco kultowość. Konsekwencją sukcesu był transfer co bardziej znamienitych artystów i twórców z Hiszpanii na rynek frankofoński. Ze wszech miar jest to więc klejnot komiksu hiszpańskiego, który warto poznać i posiadać w kolekcji.

Tytuł: Cyd - Wydanie zbiorcze

• Scenariusz: Antoni0 Hernández Palacios
• Rysunki: Antoni0 Hernández Palacios
• Tłumaczenie: Jakub Jankowski
• Wydawnictwo: Elemental
• Data wydania: 25.05.2023 r.
• Tłumaczenie: Jakub Jankowski
• Druk: kolor
• Format: 220x295 mm
• ISBN: 9788396540393
• Cena: 169 zł

Dziękujemy wydawnictwu Elemental za udostępnienie komiksu do recenzji.