„Srebrni na szlakach Bitwy Warszawskiej 1920 r.” - recenzja

Bitwa Warszawska 1920 roku to jedna z ośmiu najważniejszych bitew w historii świata. Zderzenie dwóch światów, kultur, cywilizacji i wydarzenie, które zmieniło oblicze świata. Dla Polaków rzecz niezwykła zresztą nieprzypadkowo znana często pod nazwą „Cudu nad Wisłą”. Sporo powstało opracowań na ten temat, a że komiks historyczny jest w Polsce popularny, to nie może dziwić, że nasze ulubione medium pochyliło się nad zagadnieniem. Co interesujące, temat ten został poruszony w ostatnim czasie w dwóch publikacjach. Jedna z nich przeznaczona jest dla starszego czytelnika, a druga dla tego dużo młodszego. Za obydwie natomiast odpowiada Instytut Pamięci Narodowej. Wydawca do pracy nad komiksami zaangażował swoich najlepszych autorów, co powinno gwarantować wysoką jakość publikacji. Na początek zajmijmy się tą, którą powinni zainteresować się głównie młodsi.

I tak za publikacją „Srebrni na szlakach Bitwy Warszawskiej 1920 r.” odpowiada duet Hubert Ronek i Michał Konarski. Każdy, kto się obraca w kręgu polskiego komiksu historycznego (a w wypadku Ronka nie tylko), zna zapewne te nazwiska, reprezentujące sobą wysoki poziom. Tym razem autorzy zasiedli do stworzenia opowieści o zmaganiach Polaków z Rosjanami w 1920 roku. Ujęte zostały one w tych realiach z dodatkiem fabularyzowanej opowieści o losach znanych już skądinąd przedstawicieli rodu Srebrnych. Siłą rzeczy nie jest to więc komiks historyczny sensu stricto, natomiast fakty – daty i nazwiska odgrywają w nim ważną rolę. Z uwagi na fakt, że jest to komiks dla młodszego czytelnika, opiera się on na nieco innych założeniach: dużo więcej tu choćby akcji w czystej postaci, fabularyzowania czy po prostu humoru. Jest to też komiks barwny i „kolorowy”, z czego od zawsze słynął rysownik. Ronek operuje – co nie jest absolutnie żadną tajemnicą - nieco „cartoonowym” stylem, efektem czego jest historia utrzymana w lżejszym klimacie. Biorąc pod uwagę grupę docelową, do której kierowany jest komiks, jest to zamierzenie słuszne i odpowiednie. Dobrze komponuje się zresztą z całością zdarzeń.

Czym byłby jednak komiks bez dobrej fabuły? Jedynie zbiorem rysunków. Dlatego tak ważne jest, aby historia została dobrze opowiedziana i można potwierdzić w tym wypadku ten fakt. Tak jak wspomniane zostało już wcześniej, choć opowieść jest oparta bardzo mocno o historyczne realia, to nie brakuje w niej pewnych odskoczni, puszczania oka do czytelnika i dawki humoru. To wszystko sprawia, że ta publikacja edukuje, jednocześnie ucząc, będąc przy tym pozbawiona patosu, który w komiksach dla młodszych nie jest wskazany. Konarski nie tylko więc pochyla się nad niezwykle ważną dla losu ojczyzny historią, ale dodaje sporo od siebie, dzięki czemu komiks dużo zyskuje, a jednocześnie nabiera tego charakterystycznego – dla opowieści przeznaczonych dla młodszych – klimatu. Myślę, że warto też docenić, jak wplata on w te historie losy rodziny Srebrnych, dzięki czemu powoli tworzy nam się tutaj prawdziwa rodzinna saga. Całość jest doprawdy pomysłowa.

Podczas gdy starsi czytelnicy w historycznych publikacjach doceniają spokojniejszą i wyważoną atmosferę (pewne nawiązanie do drugiego z komiksów, o którym będzie mowa przy innej okazji) i operowanie faktami, a co za tym idzie merytoryczną wartość, tak ci młodsi zachwycają się lekką atmosferą i bardzo dużą ilością akcji, którą zawarli autorzy w recenzowanym tytule. I choć obydwa komiksy opowiadające o „Cudzie nad Wisłą” mają podobne podwaliny, to podchodzą do tematu nieco inaczej. Komiks Wyrzykowskiego i Zajączkowskiego dużą uwagę przykłada do zdarzeń toczących się przed samą bitwą na przedmieściach Warszawy, natomiast publikacja Ronka w dużej mierze toczy się w jej trakcie oraz już po. Podczas gdy pierwsza z historii ma realistyczny i poważny wydźwięk, tak druga z nich opowiada o faktach w sposób dużo lżejszy, nie zapominając jednak o tym, że trzymać się pewnych faktów musi.

Jak zwykle przy komiksach IPN-u nie sposób nie dostrzec dużej wartości merytorycznej, a także możliwości zainteresowania historią szerszego grona odbiorców oraz ciekawego sposobu przedstawienia tematyki, w czym dużą rolę odgrywa nie tylko opowieść, ale również bogata wkładka historyczna umieszczona na samym końcu zeszytu. Jeśli więc macie w swoim gronie młodszych czytelników, którym bliska jest historia i sztuka komiksowa, to szczerze polecam sięgnąć po tę publikację. Nie powinniście się zawieść, a wasze pociechy zapewne będą się przy niej dobrze bawić.

Srebrni na szlakach Bitwy Warszawskiej 1920 r.

• Scenariusz: Michał Konarski
• Rysunek: Hubert Ronek
• Wydawnictwo: Instytut Pamięci Narodowej
• Format: 230x320 mm
• Liczba stron: 80
• Oprawa: twarda
• Druk: kolor
• ISBN-13: 9788380982086
• Data wydania: 23 październik 2020 r.
• Cena: 29 zł 

Dziękujemy Instytutowi Pamięci Narodowej za udostępnienie egzemplarzy do recenzji.