Blake Crouch „Rekursja” - recenzja

"Panie, zachowaj mi pamięć wiecznie żywą". W noweli "Nawiedzony" pióra Charlesa Dickensa ta właśnie sentencja widniała pod portretem założyciela uniwersytetu. "Nawiedzony" należy do zbioru "Opowieści wigilijnych" i mówi o tym, jakim skarbem jest dla ludzi pamięć i jaki ma wpływ na ludzkie postępowanie. Co byśmy o tym nie mówili, to właśnie przechowywany w pamięci zapis przeszłych wydarzeń określa, kim jesteśmy. A gdyby tak mózg zaczął nam płatać przykre figle? Nie, nie chodzi tu o chorobę Alzheimera, przekleństwo naszych czasów. Co byśmy zrobili, gdybyśmy mieli wyśmienitą pamięć, ale dysponowali dwoma kompletami wspomnień, a oba byłyby równie dla nas prawdziwe? I gdyby nie istniało żadne logiczne wyjaśnienie tego fenomenu?

Policjant Barry Sutton zostaje wezwany do kobiety, która zamierza skoczyć z tarasu najwyższego budynku na Manhatanie. Mimo jego perswazji i wysiłków akcja kończy się fiaskiem. Przypadek nie odbiega od innych, które ostatnio pojawiają się w policyjnych raportach. Mimo to Barry czuje się winny i próbuje wyjaśnić, co łączyło samobójczynię z mężczyzną, który rzekomo miał być jej mężem oraz oficjalnie nigdy nieistniejącym chłopcem. Podjęte w ten sposób śledztwo będzie dla niego pierwszym krokiem w mrok.

Helena Smith, prawdziwa gwiazda neurobiologii, czuje, że w swojej pracy doszła do ściany. Z powodów osobistych jest to dla niej życiowa klęska. Żeby dokończyć prowadzone badania, potrzebowałaby tak kosztownego sprzętu, że nie istnieją żadne widoki na jego zdobycie. A może jednak? Niespodziewanie Helena otrzymuje niezwykle lukratywną propozycję, której przyjęcie będzie od niej wymagało porzucenia dotychczasowego życia i przeniesienia się do strzeżonego ośrodka. Jest on wyposażony w najnowszy i najdroższy sprzęt, a dostęp tam mają tylko najlepsi. Wymarzone warunki dla uczonego — mają jednak swoją cenę...

Książka Blake'a Croucha została napisana z punktu widzenia dwóch osób - policjanta i pani neurobiolog, pracującej nad zagadnieniami związanymi ze zjawiskiem pamięci. Jej badania mają wartość milionów, jeśli nie miliardów dolarów. On natomiast stara się rozwiązać zagadkę samobójstw, związanych z Zespołem Nieprawdziwych Wspomnień i nie jest to praca w powszechnej opinii warta więcej, niż jego miesięczna pensja. A jednak oboje próbują zrozumieć to samo zjawisko - śmiertelnie niebezpieczne, tym bardziej że wydaje się... zakaźne, choć lekarze temu zaprzeczają. Rzeczywistość okazuje się o wiele gorsza, niż sądzą. Techniki kontroli umysłu są bowiem dużo lepiej dopracowane, niż ktokolwiek ośmiela się domyślać.

Powieść traktuje nie tylko o niezwykle ważnym aspekcie naszego życia, jakim jest pamięć, o jej zawodności i sile, z jaką oddziałuje na prywatny świat każdego człowieka. Mówi też o miłości, władzy, chciwości, stracie i determinacji. W miarę normalna narracja (choć w nieszczęsnym trybie czasu teraźniejszego, czego nie znoszę), w pewnym momencie ulega załamaniu, wprowadzając czytelnika w świat chaosu i braku jakiejkolwiek pewności. Tak właśnie wyglądają pozornie zwyczajne zdarzenia w oczach ludzi chorych psychicznie. A może wcale nie chorych, tylko obdarzonych większymi możliwościami postrzegania niż ci, którzy są uważani za zdrowych? Może świat wygląda zupełnie inaczej, niż myślimy, czas nie jest wcale wartością ciągłą, a władza nad światem leży w rękach ludzi, o których istnieniu nie mamy pojęcia?

"Rekursja" jest książką oryginalną i nieszablonową. O tym, czym grozi dłubanie w ludzkich umysłach, powstało wiele powieści i filmów, choćby "Pamięć absolutna" czy "Kosiarz umysłów", jednak żadna z nich nie ma takiej atmosfery. Trudno byłoby to dokładnie wyjaśnić, to trzeba po prostu przeczytać. Co też szczerze rekomenduję.

Tytuł: Rekursja

• Autor: Blake Crouch
• Przekład: Paweł Wieczorek
• Gatunek: thriller
• Okładka: miękka
• Ilość stron: 366
• Rok wydania: 2019 r.. 
• Wydawnictwo: ZYSK i Ska
• ISBN: 978-83-8116-726-0
• Cena: 39,90 zł 

 Dziękujemy Wydawnictwu Zysk i S-ka za udostępnienie egzemplarza do recenzji.