Złowróżbne fado (łac. fatum) unosi się nad fado. W świecie portugalskich wykonawców pieśni „skowyczącej duszy” zapanował strach i przerażenie. Odkąd z ziemskim padołem pożegnała się największa z największych fadistek Amália Rodrigues, ktoś po kolei eliminuje pretendentki do objęcia tronu po zmarłej śpiewaczce. Kto stoi za serią wymyślnych morderstw? Sprawie ma zamiar przyjrzeć się Alfredo Cortiço, policjant pracujący pod przykrywką, swoją drogą niezły fadista, który w poszukiwaniu mordercy zanurzy się w mroczny świat rozdętych ambicji, szemranych lokali i ekscentrycznych person.
 
Tak w skrócie przedstawia się fabuła komiksu Riu Pimentela „Fado. Nocne historie”, bezpretensjonalnej i dość zabawnej, idącej śladami Agaty Christie, kryminalnej historii osadzonej w Lizbonie. Autor, z zawodu architekt, w wywiadzie, którego udzielił w ramach autorskich spotkań podczas Poznańskiego Festiwalu Sztuki Komiksowej, wyjaśniał, że „Fado” jest niczym więcej niż zabawą i rzeczywiście komiks sprawia takie wrażenie, bo nawet ambicje rozwikłania kryminalnej zagadki nie są w nim najważniejsze. Pimentel, odżegnujący się od fascynacji fado, mimo tego, że był swego czasu współpomysłodawcą utworzenia Muzeum Fado, zdaje się bardziej interesować tym, co fenomen pieśni „skowyczącej duszy” mówi o samych Portugalczykach niż tym, czym owe pieśni są w istocie. Dlatego warto czytać „Fado. Nocne historie” jako studium obyczaju i mentalności Portugalczyków oraz całkiem skuteczne narzędzie rozbrajania narodowych zadęć. Skutecznie pomaga w tym zadaniu przyjęta przez artystę konwencja kampu, w której przesada jest naczelną zasadą organizującą spójność opowiedzianej w komiksie historii. Nie ma tu miejsca na półśrodki i pół emocje, są jedynie rozdzierające dramaty i zdecydowane postawy, dzięki czemu mamy sposobność zajrzeć za kurtynę portugalskiej mentalności, skrzętnie ukrywanej pod turystycznym lukrem banału.
 
Czego więc można dowiedzieć się o Portugalczykach z „Fado. Nocnych historii”? Na przykład tego, że, jak wszędzie – narodowa spuścizna kulturowa jest w kraju Christiano Ronaldo rozgrywana politycznie. Dla jednych fado to ostoja tradycji i konserwatywnego oglądu świata, dla innych spuścizna przynależna ludowi mająca w sobie potencjał rewolucyjnego manifestu. Stąd w opowieści Pimentela fadistami okazują się zarówno zwolennicy byłego dyktatora Salazara, jak i uliczni punkowcy. Przekonujemy się również, że w bigoteryjnej Portugalii osoby transpłciowe i kluby sadomaso mają się dobrze. Że fado może i jest w porządku, ale disco i objazdowe występy dla nadzianych turystów o wiele korzystniejsze finansowo. Że Portugalczycy mają kompleksy, przeczuwając, iż fado (i zapewne piłka nożna) to jedyne, co podnosi ich niską samoocenę w oczach obywateli krajów zamożniejszych. Banały? Może i tak, ale przecież nie tego spodziewalibyście się po komiksie o seryjnym mordercy fadistek, więc warto docenić tę wartość dodaną. Warto też zwrócić uwagę na oryginalny styl rysunku Pimentela, który, jak na architekta przystało, konstruuje postaci, jakby projektował nową wariację Muzeum Guggenheima w hiszpańskim Bilbao. Dużo tu łuków, kątów ostrych i nawarstwień.
 
„Fado. Nocne historie” Rui Pimentela to komiks - zgodnie z założeniami autora - stworzony dla żartu i taki w rzeczywistości jest – lekki, prześmiewczy, programowo prowokacyjny – na pewno spodobałby się Timofowemu Kapitanowi. Dziełko portugalskiego artysty skutecznie odbrązawia powszechne wyobrażenia na temat programowej wzniosłości fado, pokazując, że nie ma jednego, uniwersalnego kodu „skowytu duszy”, jak i nie ma jednolitej Portugalii.

Tytuł: Fado. Nocne historie

• Scenariusz i rysunki: Rui Pimentel
• Tłumaczenie: Grażyna Jadwiszczak, Zuzanna Szpura i Jakub Jankowski
• Wydawnictwo: Timof Comics
• Format: 210x280
• Oprawa: miękka
• Liczba stron: 72
• Druk/barwność: kolor
• Zalecane dla odbiorcy: Dorośli i młodzież
• Komiks nr 330
• Wydanie: I
• Data wydania: 19 kwietnia 2021 r. 
• ISBN: 978-83-66347-52-6
• Cena: 69 zł

Dziękujemy wydawnictwu Timof i cisi wspólnicy za udostępnienie egzemplarza.