Joel Levy „Niewyjaśnione tajemnice. Dziwne wydarzenia, których nie potrafią wyjaśnić najtęższe umysły” - recenzja

Fascynacja zjawiskami wykraczającymi poza sferę racjonalnej interpretacji to bez cienia wątpliwości nieodłączny składnik natury przynajmniej części przedstawicieli naszego gatunku. Od tej strony dał się poznać m.in. Charles Fort, autor m.in. przełomowej „Księgi rzeczy wyklętych” oraz nieco bliższy nam chronologicznie Arthur C. Clarke. Wszak to właśnie ów klasyk XX-wiecznej literatury science fiction wziął udział w realizacji dla wielu pamiętnego serialu dokumentalnego „Tajemniczy świat Arthura C. Clarke’a” (a przy okazji także jego kontynuacji jako „Tajemniczy wszechświat…”). Joel Levy najwyraźniej nie przegapił tego uwarunkowania i jako tzw. popularyzator od wszystkiego zdecydował się spróbować swoich sił także w zakresie tej sfery tematycznej. 

Efektem tego jest zbiór tekstów zdaniem autora przybliżających najbardziej frapująca zjawiska, które do tej pory nie doczekały się satysfakcjonującego wyjaśnienia. Hipotetyczne zaburzenia pola magnetycznego w strefie tzw. Trójkąta Bermudzkiego, mityczne przekazy na temat kontynentu/wyspy Atlantydy, doniesienia XIX-wiecznej prasy angielskiej o straszydle znanym jako Skoczny Jack czy reorientujące stan naszej wiedzy o zamierzchłej przeszłości artefakty (m.in. zagadkowy mechanizm w Antykithiry) – te oraz inne zagadnienia okazały się zdaniem autora „Niewyjaśnionych tajemnic” na tyle istotne, że włączył on je w ramy tej podzielonej na cztery części książki („Tajemnicze miejsca”, „Tajemnicze zdarzenia”, „Dziwne doniesienia” i „Zagadkowe artefakty”).

Nie da się ukryć, że ich zdecydowana większość wciąż pozostaje nierozwikłanymi tajemnicami. Sęk w tym, że Levy dokonał wyboru po tzw. najmniejszej linii oporu. Wszak rozpisywano się na ich temat już po wielokroć – czy to w swego czasu publikowanych w ogromnych nakładach publikacjach m.in. wydawnictwa Pandora – w „Księdze rzeczy dziwnych” – czy periodykach takich jak „Czwarty Wymiar”, „Nieznany Świat” i „Fenomen” (nie wspominając o licznych produkcjach telewizyjnych takich jak liczący sobie kilkanaście sezonów serial „Starożytni kosmici”). Mało tego; sięganie po do bólu wręcz zgrane zagadnienia pogrążyło inicjatywę koncernu Agora, którą przed kilku laty (konkretnie w roku 2012) był kwartalnik „Szósty Zmysł” (ukazały się zaledwie dwa numery). Wszak ileż można czytać o teoriach dotyczących pochodzenia i przeznaczenia Stonehenge, kolejnych, nieudanych próbach „namierzenia” Potwora z Loch Ness czy wprost niemiłosiernie wyeksploatowanych przez popkulturę „tajemnicach” Strefy 51…

Wygląda na to, że decydenci wydawnictwa Alma-Press (a przed nimi wydawca oryginalnej wersji opracowania Levy’ego) zdecydowali, że jednak można i tym sposobem doczekaliśmy się polskiej edycji „Niewyjaśnionych tajemnic”. Wprost trzeba przyznać, że całkiem już dobrze zorientowani miłośnicy tej problematyki mogą poczuć się nieco rozczarowani. Tym bardziej że pomijając nieliczne fragmenty tej publikacji (m.in. tekst dotyczący artefaktu znanego jako Fuente Magna, notabene bez zamieszczenia reprodukcji jego fotografii), Levy nie wysilił się zanadto, by zaprezentować względnie nowe interpretacje owych zjawisk. Komuż zatem wypadałoby polecić niniejszą propozycję wydawniczą? Rzecz jasna tym potencjalnym odbiorcom, którzy przygodę z niesamowitościami naszego (i nie tylko) świata mają dopiero przed sobą. Wówczas opracowanie wspomnianego chwilę temu popularyzatora faktycznie okazać się może cenną zachętą do pogłębiania swojej wiedzy w tym zakresie, a nawet czymś na kształt przewodnika po rubieżach nadprzyrodzoności. Można wręcz porównać tę pozycję do swego czasu arcypopularnych audycji Roberta Bernatowicza (m.in. „Nautilus Radia Zet”), w których co prawda autor niekiedy upraszczał poruszane zagadnienia. Trudno jednak było odmówić prowadzącemu popularyzatorskiego zacięcia i swoistego rozmachu, a nade wszystko „infekowania” słuchaczy poruszaną tematyką.

Na pewno też walorem „Niewyjaśnionych…” jest obfita i na ogół trafnie dobrana ikonografia, za którą to część tego przedsięwzięcia odpowiadał Michael Lebihan. Nie zawsze natomiast dopisała korekta (vide „pokręcony” zapis tytułu oryginalnego), a także jakość tłumaczenia wskazująca na nieznajomość terminologii zasygnalizowanej w tej pracy (np. na stronie 213 Rudolf II został określony jako „święty cesarz rzymski”, gdy tymczasem był on cesarzem świętego cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego). Mimo tych mankamentów i nieprzesadnej dociekliwości/oryginalności ze strony autora niniejszej pracy jej walor poznawczy jest jednak znaczny. Oczywiście o ile książka ta trafi do wzmiankowanych wyżej odbiorców, którzy radość rozpoznawania nieznanych „rewirów” naszej rzeczywistości mają dopiero przed sobą.

Tytuł: „Niewyjaśnione tajemnice. Dziwne wydarzenia, których nie potrafią wyjaśnić najtęższe umysły”

• Tytuł oryginału: „Unsolved Mysteries. Bizzare events that have puzzled the greatest minds”
• Autor: Joel Levy 
• Dobór i opracowanie ikonografii: Michael Lebihan
• Tłumaczenie z języka angielskiego: Jerzy Malinowski
• Wydawca wersji oryginalnej: Metro Books
• Wydawca wersji polskiej Alma-Press
• Data publikacji wersji oryginalnej: 2016 r.
• Data publikacji wersji polskiej: 26 lutego 2019 r.
• Oprawa: miękka ze „skrzydełkami”
• Format: 17 x 22,5 cm
• Druk: kolor
• Papier: kredowy
• Liczba stron: 224
• Cena: 49,90 zł