Carl Sagan „Kosmos" - recenzja

Carl Sagan to amerykański astronom i popularyzator nauki, autor książek popularnonaukowych oraz współautor i prowadzący serial telewizyjny Cosmos. Na podstawie jego powieści Contact w 1997 powstał film o tym samym tytule z Jodie Foster w roli głównej.

Książka „Kosmos”, która nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka trafiła do polskich księgarń to nowe wydanie tej znanej pozycji, która oryginalnie ukazała się w 1980 r. i nawiązywała do serialu telewizyjnego o tym samym tytule, a każdy z 13 rozdziałów odnosił się do tematyki zawartej w kolejnych odcinkach. Bieżące wydanie jest rozszerzone o wprowadzenie napisane przez Ann Druyan (żonę Carla Sagana) przybliżające powstawanie tej książki ponad 30 lat temu oraz ukazujące spojrzenie z perspektywy lat na to, jak wiele domysłów z tamtego okresu znalazło odzwierciedlenie w naszych czasach.

Carl Sagan zarówno w serialu, jak i w książce starał się przybliżyć tajemnicę kosmosu w sposób jasny i ciekawy dla przeciętnego odbiorcy, który niekoniecznie może szczegółowo znać zasady fizyki. Oczywiście, bez wyjaśnienia niektórych zagadnień obejść się nie mogło, ale pomimo tego jest to ciekawa i zmuszająca do myślenia pozycja, a jej język jest odpowiednio dostosowany, aby nie zamęczyć czytelnika.

Podróż, w jaką zabiera nas autor, rozpoczyna się od starożytności. Pokazuje np. w jaki sposób Eratostenes dokonał pomiaru obwodu Ziemi. Coś, co dziś wydaje się czymś oczywistym, musiało zostać przez kogoś odkryte. Potrzeba było geniuszu, aby zauważyć metodę, ale i wytrwałości, aby dokonać pomiarów. Jest to tylko jeden z nielicznych przykładów, gdyż Carl Sagan prowadzi nas przez odkrycia wielu znanych osób takich jak Kopernik, Kepler, Newton. Spojrzenie na tematykę, jaką nam prezentuje, sprawia, że suche twierdzenia i fakty, które poznaliśmy na etapie nauki w szkole, nabierają prawdziwego znaczenia, stają się ciekawsze i bardziej zrozumiałe.

W niezwykły sposób opisuje również planety układu słonecznego, czy przybliża misje w kosmos np. Viking, podając wiele szczegółów. Jest to relacja o tyle ciekawa, że Carl Sagan był zaangażowany w ich przygotowanie. Obecnie, gdy często jesteśmy zalewani przez media nowymi informacjami dotyczącymi różnych obserwacji w kosmosie czy zdjęciami planet zapominamy, że dopiero tak niedawno człowiek wysłał pierwsze sondy czy zorganizował kosmiczne misje. Bo kilkadziesiąt lat na przestrzeni wieków to zaledwie chwila.

W rozdziale „Niezniszczalny Ślad” autor skupia się na genach oraz na ewolucji mózgu. Uważa, że gdyby historia powstawania Ziemi miała się powtórzyć, nie jest pewne, że człowiek by się pojawił. Ile przypadku mogło być w tym, że narodziły się istoty rozumne? Czy we wszechświecie mogą się znajdować podobne nam inteligencją gatunki? Ludzie od dawna stawiają sobie takie pytania i Sagan także je powtarza. Misja Voyager zawiera wiadomość dla obcych cywilizacji. Może kiedyś ją odbiorą, jeśli istnieją. Ale czy będą chciały się z nami kontaktować?

Autor wspomina też o tym, jak ważne jest dziedzictwo zawarte w książkach, umożliwiające korzystanie z dokonań przodków. Aby dojść do momentu wiedzy, w którym jesteśmy teraz, musiały minąć pokolenia. Wiele wielkich umysłów poprzez chęć odkrywania tego, co nieznane posuwało naprzód wiedzę ogółu, jednocześnie korzystając z wiadomości pozostawionych przez swoich poprzedników. Wiedza to także odpowiedzialność, bo działalność człowieka może przynieść nie tylko korzyści naszej planecie, zwłaszcza w dobie, gdy istnieje broń nuklearna. Trzeba pamiętać, w jakim okresie powstawała ta książka, niepewności w relacjach z ZSRR wpłynęły na wizje związane z katastrofą, jaką mogłoby spowodować wykorzystanie takiej broni.

„Kosmos” Carla Sagana oferuje jeszcze wiele ciekawych zagadnień, a o wszystkich nie sposób wspomnieć. Jest to podróż przez odkrycia z dziedziny matematyki, geometrii i astronomii. Autor nie tylko opisuje zjawiska, ale też sposób, w jaki zostały one odkryte. W każdym rozdziale znajdziemy niesamowite cytaty myślicieli różnych epok, odkryjemy, jak powstawała wiedza, którą dziś mamy za pewnik. I pomimo że książka powstała kilkadziesiąt lat temu i nasza znajomość niektórych tematów jest teraz o wiele większa, to jest ona wielkim źródłem wiedzy, w ciekawy sposób obrazujący wiele tajemnic świata wokół nas.

Od strony technicznej książka prezentuje się zachęcająco. Twarda, solidna okładka z obwolutą, której grafika przyciąga uwagę. W środku znajdziemy kilka kolorowych fotografii, ale szkoda, że tak niewiele. Każdy, kto interesuje się zaś matematyką, doceni dodatki od autora, czyli informacje o pierwiastku kwadratowym i bryłach pitagorejskich.

Polecam tę książkę każdemu, kto patrząc w niebo, zastanawia się, co kryje się pomiędzy gwiazdami.

Tytuł: Kosmos

• Autor: Carl Sagan
• Tytuł oryginału: Cosmos
• Przekład: Maria Duch, Bronisław Rudak
• Liczba stron: 456+wkładka zdjęciowa 16 ss.
• Format: 135x205 mm
• Wydanie: II w tej edycji
• Oprawa: twarda z obwolutą
• Gatunek: popularnonaukowa\astrofizyka
• ISBN: 978-83-7785-882-0
• Cena: 59 zł

Dziękujemy Wydawnictwu Zysk i S-ka za udostępnienie egzemplarza do recenzji.