Gillian Bagwell "Królewska nierządnica" - recenzja patronacka

Myliłby się ten, kto by sądził, że powieść historyczna jako gatunek "umarła". Owszem, przez jakiś czas młodzi pisarze nie byli zainteresowani tym gatunkiem literackim, jednak niedawno zaczęło się to zmieniać. Historia stanowi przecież istną kopalnię ciekawych tematów, a biografie znanych postaci często czyta się niczym powieść awanturniczą. Czemu więc nie ująć ich w ramy książki beletrystycznej? Z podobnego założenia wyszła amerykańska pisarka Gillian Bagwell, tworząc powieść Królewska nierządnica. Opowiada ona o losach Nell Gwynn, która z londyńskich slumsów trafiła na salony, a potem do królewskiej sypialni. Mimo, że udało się jej osiągnąć społeczny awans i to bardzo znaczny, zachowała litość i czułe serce dla biedaków, spośród których się wywodziła.

Młodziutka Nell jest popychadłem swojej matki - surowej i nieczułej, wiecznie pijanej kobiety, która zmusza ją bezustannie do ciężkiej pracy. Któregoś dnia zdesperowana dziewczyna ucieka z domu i, popychana głodem, po raz pierwszy oddaje się obcemu mężczyźnie za pieniądze. Nie mając gdzie się podziać, udaje się do starszej siostry, prostytutki w popularnym lokalu. Rose kocha swą siostrzyczkę i nie uśmiecha się robienie z niej nierządnicy, ale obie nie mają wyboru. Starsza dziewczyna wprowadza młodszą w brutalne sekrety ich zawodu, lecz nic więcej nie może dla niej zrobić. Nelly nie jest już głodna i nie musi pracować nad siły, ale poznaje wszystkie upokorzenia i przykrości życia prostytutki.

Po jakimś czasie siostrom udaje się wyrwać z burdelu. Sprzedając pomarańcze w jednym z londyńskich teatrów poznają z bliska pracę aktorów i mają okazję przyglądać się najwytworniejszej arystokracji - nawet samemu królowi. Śliczna i utalentowana Nell wpada wkrótce w oko najważniejszemu człowiekowi w teatrze, Hartowi, który uczy ją sztuki aktorskiej. Po raz pierwszy od bardzo długiego czasu kobietom wolno występować na scenie (przedtem ich role grali przebrani mężczyźni), szybko więc przybywa aktorek. Równie szybko ściąga na siebie uwagę możnych panów i ma okazję się przekonać, że w sypialni nie różnią się oni od prostych marynarzy - przynajmniej nie manierami. Nie przeczuwa jeszcze, na jakie wyżyny zaprowadzi ją tak źle rozpoczęta droga życiowa...

Autorka bardzo dobrze oddała klimat XVII-wiecznego Londynu i sposób myślenia ludzi tej epoki. Z sympatią i pewną czułością nakreśliła portret głównej bohaterki - dziewczyny z nizin społecznych, która wywalczyła sobie drogę na szczyt. Nieco za wiele miejsca poświęciła szczegółom seksualnych wyczynów Nell i to czasem językiem dalekim od elegancji. Jej obrazowe opisy z pewnością mogą wywołać rumieniec na twarzy nawet skądinąd doświadczonej kobiety, trzeba jednak przyznać, że jasno pokazują coś, co czasem ludziom umyka: że prostytucja to bynajmniej nie jest, jak się kiedyś ją określało, "lekki chleb". Przeciwnie, to wyjątkowo podły, ciężki i wyniszczający zawód, i należy głęboko współczuć kobietom, które są zmuszone, by go uprawiać. Wydaje się też, że Gillian Bagwell zawarła w swej książce subtelny ton pogardy dla mężczyzn, którym - by poczuć się samcem - potrzebna jest płatna usługa kobiety, która często nie ma wyboru i podkreśliła, jak niewiele różnie się to od pospolitego gwałtu.

Jednak Królewska nierządnica to przede wszystkim opowieść o kobiecie, która mimo życia pełnego upokorzeń i mimo to, że wszystko musiała zdobywać sposobami wytrawnej kurtyzany, zachowała dobre, czyste serce. Ciężko doświadczona przez los Nell, która będąc jeszcze dzieckiem poznała świat dorosłych od najgorszej strony, nie zapomniała o tym, co to znaczy współczucie i miłosierdzie. Nie miała w sobie ani zawziętości, ani zawiści, ani pychy i głównie dlatego Anglicy, zwykle niechętni królewskim kochankom z plebsu, tak bardzo ją polubili.

W książce zawarta jest pewna przestroga dla wszystkich nadętych własną moralnością "porządnych kobiet". Autorka zdaje się im mówić między wierszami, żeby nie patrzyły z góry na przedstawicielki "najstarszej profesji".  Ich własne losy też mogły wyglądać podobnie, bo ani dobroć, ani szlachetność duszy nie uchronią kobiety przed zejściem na niewłaściwą drogę, jeśli jej życie źle się ułoży.

Nominowana do prestiżowej nagrody Rita Award 2012 książka została wydana bardzo elegancko, z okładką utrzymaną w stonowanych barwach i ozdobioną piękną grafiką. Kremowy papier pogłębia wrażenie, że czyta się manuskrypt z dawnych wieków. Reasumując pozycja warta jest przeczytania, o ile ktoś jest dorosły i nie szokują go drastyczne sceny natury erotycznej.

 Korekta: Kilm

Tytuł: Królewska nierządnica

Tytuł oryginalny: The Darling Strumpet

Autor: Gillian Bagwell

Wydawca: Bellona

Przekład: Michał Kompanowski

Data wydania: 24 maja 2012

Oprawa: miękka

Stron: 476

Format: 145x205 mm

ISBN: 978-83-11-12251-2

Cena: 36,50 zł

Dziękujemy Wydawnictwu Bellona za przesłanie egzemplarza do recenzji.