Dzisiaj rusza LHC

10 września 2008 roku zapisze się w historii światowej nauki -- oto bowiem na naszych oczach rozpoczyna się jeden z największych eksperymentów naukowych XXI wieku. W ośrodku CERN pod Genewą zostaje uruchomiony akcelerator kołowy LHC (Large Hadron Collider), dzięki któremu fizycy mają nadzieję znaleźć odpowiedzi na kilka zagadek dotyczących zachowania się świata w bardzo małej skali. To, co zobaczy LHC (albo to czego nie zobaczy) wytyczy kurs fizyki na wiele, wiele lat, jest bowiem mało prawdopodobne, byśmy szybko doczekali się kolejnej generacji jeszcze większych akceleratorów.

O LHC wiele napisano, szkoda że media jak zwykle najwięcej uwagi poświęciły różnym katastroficznym scenariuszom, których ziszczenie się jest mniej prawdopodobne, niż śmierć w wyniku upadku meteorytu. Mało kto jednak zwrócił uwagę na to, że LHC jest ogromnym triumfem europejskiej nauki -- mimo iż powstał w wyniku międzynarodowej współpracy, a sfinansowało go wiele krajów. Ironią losu pozostaje to, że maszynę większą i czterokrotnie potężniejszą od LHC, zwaną SSC (Superconducting Super Collider) Amerykanie mogli mieć już kilkanaście lat temu, ale porzucili jej budowę ze względów finansowych i politycznych. Kres dominacji amerykańskich akceleratorów podkreśla fakt, że najważniejsze odkrycia dotyczące natury wszechświata z ostatnich kilkunastu lat zrodziły się z obserwacji astronomicznych, na obszarze astrofizyki i kosmologii, a nie fizyki wysokich energii.

Dzisiejsza data jest oczywiście tylko symboliczna, bo na prawdziwe odkrycia przyjdzie nam czekać kilka lat -- tyle będzie trwało zbieranie danych z miliardów zderzeń protonów, wśród których fizycy mają nadzieję dojrzeć sygnał potwierdzający istnienie... no właśnie, czego? Powszechnie wierzy się, że LHC ma "zaklepane" odkrycie bozonu Higgsa, jednak tak naprawdę apetyty naukowców są znacznie większe. Tak naprawdę celem będzie wywrócenie znanej nam fizyki do góry nogami, poprzez odkrycie cząstek budujących tajemniczą ciemną energię, dodatkowych wymiarów przestrzennych czy zjawiska supersymetrii. W każdym razie, dzisiaj zaczyna się czas ekscytujących odkryć, które zapewne warte będą niejednego Nobla.