"Colosseum" - recenzja

Wprowadzenie

„Moja kolej wystawiać przedstawienie. Najpierw ruch nobilów. Jako że mam Lożę Imperatora, rzucam dwiema kośćmi. VI i I-III! Nieźle... Ruszam Cesarza sześć pól, więc trafia na moją Arenę. A teraz jednego z Senatorów, który wykona ruch o dwa pola, kończąc ruch na polu specjalnym, czyli kolejny Medal Cesarski poproszę...

No to przedstawienie czas zacząć: wystawiam „Galery Appolina”, w których udział weźmie: czterech gladiatorów wraz z gwiazdą, cztery statki wraz z super załogą, komediant, no i oświetlenie pochodniami oraz jakieś nenufary też się znajdą. Czyli pełen komplet. Policzmy: 38 widzów za przedstawienie, 8 za dwie gwiazdy, plus 7 za Cesarza, który uświetnił przedstawienie swoją obecnością... to już 53. Plus 15 za trzy poprzednie przedstawienia, które wystawiałem. 5 za Bilety sezonowe. To razem 73. Plus 6 punktów za dwa Podia, które zdobyłem w poprzednich turach i 12 za cztery Medale Cesarskie, które właśnie wykorzystuję. Czyli w sumie 91 widzów i tyleż denarów poproszę.”

Tak wygląda ruch gracza w jednej z faz gry planszowej „Colosseum” – fazie Wystawiania Przedstawień. Gra ta pozwala graczom, w liczbie od trzech do pięciu, wcielić się w rolę impresaria rzymskich igrzysk. Cesarz Tytus Flawiusz właśnie ukończył Amphitheatrum Flavium i uświetnił to wydarzenie organizując konkurs na najlepszego organizatora igrzysk. Aby wygrać, gracz musi wystawić przedstawienie (jedno konkretne przedstawienie!), które przyciągnie jak największą liczbę widzów.

Współtwórcą gry jest Wolfgang Kramer – znany z takich tytułów jak: „El Grande”, „Tikal”, „Maharaja” czy „Hacjenda”. Także w tym przypadku stworzył bardzo dobry produkt.

Wykonanie

Gra „Colosseum” jest wydana przez Days of Wonder w języku angielskim. Dostępna jest jednak polskojęzyczna instrukcja, a że niemal całość gry polega na operowaniu żetonami, a inne elementy są oznaczone obrazkami, więc brak rodzimej wersji językowej nie jest w zasadzie żadną przeszkodą.

Jak zwykle wydawnictwo Days of Wonder zadbało o wysoką jakość elementów gry. Wszystkie żetony oraz plansza zostały wykonane z grubej tektury, bardzo mocno i starannie posklejanej. Elementy gry łatwo dają się rozdzielić od arkuszy, z których zostały wycięte i nie przejawiają tendencji do rozklejania się. Nadruk na nich jest dokładny i po „wypchnięciu” żetonów wszystko wygląda dokładnie tak, jak powinno. Instrukcja i karty z podsumowaniem zasad są wykonane z dobrego papieru (choć może lepiej byłoby karty nadrukować na tekturze - obecnie są najbardziej narażonym na zużycie elementem gry). Pozwalają łatwo i szybko zaznajomić się z zasadami. Gra jest wykonana w wyraźnych, choć nie jaskrawych kolorach, a pudełko jest nie tylko równie kolorowe, ale i mocne. Zawiera także trwałą, plastikową formę, pozwalającą łatwo składać oraz bezpiecznie przechowywać i przenosić grę.

Gra została starannie pomyślana i ładnie wydana poza dwoma małymi wyjątkami. Pierwszym jest nieco niejasna zasada dotycząca fazy drugiej. Można to jednak potraktować jako opcjonalny wybór wpływający na trudność gry. Drugim jest wykonanie figurek nobilów, a dokładnie ich malowanie, które daje efekt ich ubrudzenia (trzy egzemplarze gry, które widziałem mają ten sama problem), co kontrastuje z pozostałymi elementami gry – aż chce się je doczyścić po bliższym obejrzeniu.

Zasady rozgrywki

Każdy z graczy rozpoczyna grę z 30 denarami, podstawową Areną ułożoną na miejscu, które określa wstępny rzut kośćmi, dwoma Programami Przedstawień (po jednym z numerów 1-5 i 6-10) oraz od 5 do 8 losowych Elementów Przedstawień (w zależności od liczby graczy). Pozostałe podstawowe Elementy Przedstawień umieszcza się po trzy na pięciu rynkach na planszy. Nobile zostają umieszczeni na specjalnych polach startowych. Gra może się rozpocząć.

Rozgrywka składa się z 5 tur z 5 fazami, w których gracze po kolei wykonują ruchy. Te fazy to:

1) Faza inwestycji

W tej fazie można wykupić nowy dodatkowy Program Przedstawienia (w cenie zależnej od wyboru), Lożę Imperatora (za 5 denarów), Bilet Sezonowy (10 Denarów), bądź rozszerzyć Arenę (10 denarów) tak, by móc wystawiać nowe, większe przedstawienia. Można wykonać dodatkowy ruch, jeśli poświęci się dwa Medale Cesarskie lub specjalny Element Widowiska - „Dodatkowa Akcja”.

2) Faza Zakupu Elementów Widowiska

W tej fazie na drodze licytacji można wykupywać rynki z Elementami Widowisk. Gracze po kolei rozpoczynają licytacje (od minimum 8 denarów), dopóki każdy z nich nie wykupi rynku, bądź nie spasuje (inna wersja zasady to: dopóki każdy nie będzie miał szansy rozpocząć licytacji – jak mówiłem istnieje pewna nieścisłość w opisie). Jeśli gracz, który rozpoczął licytację jej nie wygrał, rynek pozostaje pusty i gracz ten może rozpocząć następną licytację. Jeśli spasuje, bądź wygra licytację, którą rozpoczął, wszystkie puste rynki są ponownie zapełniane losowymi Elementami Widowisk.

3) Faza Handlu Elementami Widowiska

Gracze wymieniają się lub kupują standardowe Elementy Widowisk od innych graczy. Jest to o tyle ważne, że wystawianie Przedstawień bez pełnej „obsady” przewidzianej w programie, niesie z sobą konsekwencje w postaci mniejszej liczby widzów.

4) Faza Wystawiania Przedstawień

Gracze kolejno wykonują sekwencję ruchy Nobilami na podstawie rzutu kostek, następnie wystawiają Przedstawienie, którego program posiadają (i na które pozwala rozmiar ich Areny) oraz podliczają punkty (jeśli zyskali mniej widzów niż w poprzednich turach, ich znacznik popularności pozostaje w miejscu) i inkasują zarobione denary.

5) Faza Ceremonii Zwycięstwa w turze

Gracz, którego znacznik popularności jest na najwyższym polu (niekoniecznie ten, który wystawił ostatnio najlepsze przedstawienie) otrzymuje Podium. Następuje Sprzątanie – każdy musi odrzucić jeden z Elementów Widowiska, jakich użył w swoim Przedstawieniu. Następnie najmniej popularny gracz zabiera najlepszemu dowolny standardowy Element Widowiska. Zmienia się Pierwszy Gracz oraz licznik Tur przenosi się na następne pole. W ostatniej turze ta faza nie występuje.

Rozgrywka trwa zazwyczaj od 60 do 150 minut, w zależności od liczby graczy i ich zaawansowania.

Na czym więc polega ta gra? Niby sprawa jest prosta – należy wystawić przedstawienie, które przyciągnie największą liczbę widzów. Aby to osiągnąć, należy rozbudować swoją Arenę do odpowiednich rozmiarów, zakupić upatrzony program widowiska oraz zebrać odpowiednią liczbę właściwych dla tego akurat programu, tak by widowisko odbyło się z pełną obsadą. Jeśli tak nie będzie, liczba widzów będzie mniejsza, a „kary” dobrano w ten sposób, iż nawet o wiele droższy program wystawiony z mniejszą liczbą elementów przyciągnie mniej widzów, niż tańszy program, który wystawiono z pełną pompą.

Rozbudowa Areny i zakup programu to inwestycje, do których w zasadzie potrzebne są tylko pieniądze. Oczywiście bardzo wystawne programy kosztują odpowiednio dużo, co zresztą jest rekompensowane dochodami, jakie pozwalają osiągnąć. Jako że pierwsze programy pozwalają uzyskać w sumie niewielkie dochody, ten wydatek może się okazać poza zasięgiem gracza, który nie rozwijał swego przedsiębiorstwa w trakcie całej gry.

Zakup odpowiednich Elementów Widowisk, i to do tego w ilościach potrzebnych do wystawienia naprawdę zachwycającego przedstawienia na Arenie, jest sprawą bardziej skomplikowaną. Oprócz pieniędzy na licytacje gracz musi bowiem uwzględnić dwie rzeczy: po pierwsze ilość Elementów danego typu jest ograniczona, a ich pojawienie się w grze jest w końcu losowe, po drugie inni gracze także będą się starać uzyskać komplet Elementów do widowiska, które sobie upatrzyli.

Co za tym idzie, należy umiejętnie prowadzić licytacje oraz wymianę Elementami z innymi graczami. Nasze pragnienie uzyskania jakiejś rzeczy nie może nam przesłonić prostego faktu, że nieostrożna wymiana może w efekcie przybliżyć zwycięstwo komu innemu, a nie nam. Pamiętać także trzeba stare przysłowie: „gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta” - wybór Programu Przedstawienia, za pomocą którego chcemy osiągnąć zwycięstwo, a zawierającego dużą liczbę elementów poszukiwanych przez innych graczy, strategicznie rzecz biorąc niekoniecznie jest rozsądnym posunięciem.

Podsumowanie

„Colosseum” jest ciekawą i w sumie bardzo dobrze wykonaną grą. Zasady są niezbyt trudne i może w nią grać nawet dziesięciolatek. Zaletą gry jest także fakt, że decyduje jedno przedstawienie – popularność wśród widzów, czyli wynik gry nie kumuluje się z tury na turę. Ponadto możliwość handlu i wymiany Elementami Widowiska, wraz z dużą ich liczbą oraz dużą liczbą Programów Widowisk, w znacznym stopniu eliminuje element losowości w grze, pozwalając na opracowywanie różnych strategii. Wszystko jest więc do końca możliwe, a partie mogą się znacznie między sobą różnić, nawet w przypadku tych samych graczy. Gra promuje zdolność przewidywania i planowania posunięć na kilka kroków wprzód. Jej mankamentem mogą być chyba tylko długotrwałe negocjacje przy wymianie Elementów.

Grywalność: 5/6

Wykonanie: 5/6

Losowość: 6/6 (dokładnie tyle ile potrzeba, żeby gra nie była powtarzalna)

Ocena ogólna: 5/6

Tytuł: „Colosseum”

Autorzy: Wolfgang Kramer & Marcus Lubke

Wydawca: Days of Wonder

Rok Wydania: 2007

Liczba graczy: 3-5

Wiek graczy: 10+

Czas gry: 60 – 150 minut

Cena: ~145 zł

Zawartość pudełka: instrukcja do gry; plansza, 10 elementów Aren (po dwa w różnych kolorach) oraz 10 elementów ich rozbudowy, 10 Biletów Sezonowych (każdy warty 5 widzów), 5 Lóż Imperatora (pozwalających na rzut dwoma kośćmi w czasie ruchu nobilów), 5 znaczników popularności, 6 Nobilów – Cezar (jego obecność na Arenie to 7 widzów), dwóch Konsulów (5 widzów) oraz trzech Senatorów (3 widzów), 2 kości do ruchu Nobilów, 80 monet – o nominałach 50, 10, 5, 2 i 1 denara, 4 Podia – każde warte trzech widzów, przyznawane za prowadzenie na koniec pierwszych czterech tur, 152 żetony Elementów Przedstawienia (40 początkowych i 112 dodatkowych), 7 żetonów Gwiazd - Załoga Statku, Gladiator, Rumak, Lew, Muzyk, Komediant i Kapłan – każdy warty 4 widzów, 30 Programów Przedstawień (10 początkowych i 20 dodatkowych), 18 Medali Cesarskich, 6 kart z podsumowaniem zasad i Przedstawień, żeton Pierwszego Gracza, żeton licznika tur, woreczek na Elementy Przedstawień.