Wszechświat w normie - o stałej Hubble'a raz jeszcze

Zespół naukowców pod wodzą Maxa Bobamente, pracujących przy kosmicznym teleskopie rentgenowskim Chandra dokonał pomiarów tzw. efektu Suniajewa-Zeldowicza, polegającego na rozpraszaniu promieniowania mikrofalowego tła przez chmury zjonizowanego gazu wypełniającego gromady galaktyk. Wyniki badań zawarte w dwóch publikacjach są w konkluzji autorów zgodne ze standardowym modelem kosmologicznym (Lambda-CDM, zawierającym oprócz zwykłej materii barionowej niezerową stałą kosmologiczną oraz ciemną materię), oraz innymi pomiarami gęstości materii we wszechświecie i wartości stałej Hubble'a. Co istotne, podobnie jak w przypadku pomiarów konkurencyjnego zespołu, wynik ten jest niezależny od tzw. "drabiny kosmologicznej", czyli kalibracji odległości na podstawie serii pomiarów odmierzającymi różnymi metodami coraz większe dystanse.

Według ustaleń zespołu Bonamente, określająca obecne tempo rozszerzania się wszechświata stała Hubble'a liczy ok. 77 km/s na megaparsek. Warto to porównać ze "standardową" wartością (wynikającą m. in. z pomiarów sondy WMAP) 71 km/s/Mps, oraz głośnym ostatnio wynikiem 61 km/s/Mps, zmierzonym przez projekt DIRECT.

Kto ma rację? Trzeba uświadomić sobie, że pomiarów wartości stałej Hubble'a dokonuje systematycznie wiele zespołów, niezależnie od siebie i posługując się różnymi metodami, które mogą być obarczone różnej wielkości błędami. Dla przykładu, niedawno pisaliśmy o jeszcze innych badaniach, w których uzyskano zbliżony do standardowego wynik.

Historię ewolucji naszej wiedzy o stałej Hubble'a oraz rozrzut wyników pomiarów świetnie widać na poniższych wykresach, na których zebrano dane z ostatnich 80 lat:

Zapewne upłynie więc jeszcze trochę czasu, zanim będziemy wiedzieć dokładnie jak stary jest nasz wszechświat.

źródło wykresów: Smithsonian Astrophysical Observatory