„Straż nocna” - recenzja

Człowiek od zawsze lubił fantazjować – wymyślać historie, które pozwalałyby mu choć na chwilę uciec od codzienności życia i obowiązków. W swych opowieściach tworzył świat lepszy od tego, w którym przyszło mu żyć, ciągle poszukiwał sposobów, aby przezwyciężyć własne ograniczenia.

Jedna z gałęzi powstałej w ten sposób fantastyki, science fiction, oprócz spojrzenia na wpływ technologii i nauki na jednostkę, społeczeństwo oraz otaczający ich świat, oferuje ogromną wolność twórczą w tworzeniu wizji świata jak i bohaterów. Korzystając z tych możliwości stworzyli powieści – zwierciadła dziejące się w odległej przyszłości, ale opowiadające o problemach uniwersalnych, które przekraczają granice czasu. Siergiej Łukjanienko swoje opowieści, tak ze świata fantasy, jak i science fiction, przeplata filozoficznymi treściami oraz nierzadko komentarzem do czasów nam współczesnych (np. dylogia Linia marzeń). Ekranizacje dzieł autorów takich jak bracia Strugaccy czy Łukjanienko powstały w okresie ostatnich dziesięciu lat i okazały się kinowymi hitami. Tak jak w przypadku literatury i te, tym razem filmowe pozycje, należą do kanonu filmu fantastycznego w Rosji.

Realizacja pierwszej części czterotomowego cyklu Łukjanienki przebiegała w burzliwej atmosferze, a scenariusz, kompletnie odbiegający swoją treścią od książki, został odrzucony przez pisarza. Jak przyznaje autor całą pracę trzeba było wykonać od nowa – prawa do filmu przeszły w ręce innej wytwórni, która miała zamiar zrealizować serial w oparciu o przygody Antona Gorodeckiego, a napisania scenariusza podjął się sam autor cyklu. Jak przyznaje Łukjanienko było to doświadczenie zupełnie inne od tworzenia książki. W momencie realizacji podjęto decyzję o nakręceniu filmu pełnometrażowego, co okazało się strzałem w dziesiątkę. „Straż nocna” wyreżyserowana przez Timura Bekmambetowa, tak jak i sequel okazała się sukcesem.

Fabuła obu obrazów osnuta jest wokół walki Ciemnych i Jasnych. Akcja ma miejsce w Moskwie, która jest całkowicie odmienna od tej, jaką znają jej mieszkańcy. Pod osłoną nocy odsłania się prawdziwe oblicze miasta. Miasta zamieszkanego przez wampiry, czarownice, wiedźmy oraz wszechmocnych magów, którzy swoją ogromną moc i zdolności nierzadko wykorzystują przeciwko ich przeznaczeniu. Członkowie tytułowej Nocnej straży starają się trzymać w ryzach magów ze Straży dziennej, którzy wykorzystują magię w nie do końca dobrych celach.

Część druga, biorąc pod uwagę fabułę, bardzo mocno różni się od książkowej kontynuacji Straży nocnej, łącząc w sobie elementy fabularne części trzeciej, Patrolu o zmierzchu, przede wszystkim tzw. Kredę Przeznaczenia. Mimo odejścia od pierwowzoru historia przedstawiona w obu filmach jest logiczna oraz prezentuje zwięzłą całość.

Techniczna strona obrazów oraz ich realizacja, a co za tym idzie wyobrażenie innego świata, jest rewelacyjna. Moskwa widziana oczami Innych, Jasnych i Ciemnych jawi się jako tajemnicze i niebezpieczne miejsce, o którego prawdziwym obliczu wiedzą tylko nieliczni. Jest to świat mroczny, niebezpieczny, tajemniczy. Pod osłoną nocy rozgrywa się w nim walka pomiędzy dwiema siłami, w związku z czym na ekranie kina widz może zobaczyć szalone pościgi po ulicach Moskwy (choć jeszcze nie tak widowiskowe i oryginalne jak w nakręconej przez Bekmambetowa w 2008 roku produkcji „Wanted”), bijatyki, wybuchy, używanie fantastycznych broni, itp. Obrazy łączą w sobie elementy zaczerpnięte z amerykańskich filmów akcji oraz science fiction (m.in.: „Matrix” braci Wachowskich). Czasami nie można oprzeć się wrażeniu, iż ogląda się teledysk z bardzo dobrze wykonanymi efektami specjalnymi. To odczucie mija w momencie, gdy tempo akcji nieco zwalnia, a na pierwszy plan zostają wysunięci bohaterowie.

Wykonawcy głównych ról, Кonstanty Chabenskij (Anton Gorodecki) oraz Maria Poroszina (Swietłana) wywiązują się ze swojego zadania znakomicie nadając swoim postaciom odpowiedni wyraz. Jednak oprócz nich w pamięć zapadają odtwórcy ról drugoplanowych: Władimir Mienszow jako Heser, Wiktor Wierżbickij jako Zawulon i przede wszystkim Galina Tjunina jako Olga. Wszyscy z wyżej wymienionych aktorów potrafią bawić się swoją rolą oraz ukazać w grze niuanse postaci, przez co bohaterowie znani z kart powieści ożywają na ekranie i stają się trójwymiarowi. Dzięki temu nie można powiedzieć, że postacie są papierowe. Ich losy ciekawią widza, a on sam jest gotowy kibicować członkom Nocnej straży w zmaganiach ze złem, rozumiejąc przy tym pobudki kierujące antagonistami (wspomnieć należy o kreacji Żanny Friske czy Аleksieja Czadowa).

Straż nocna i jej kontynuacja Straż dzienna są opowieściami o walce dobra ze złem. Są wersją historii opowiadanej już wielokrotnie, jednak wciąż przemawiającej do widza dzięki wyobraźni twórców. Wszystkie wymienione wyżej elementy sprawiają, iż oba filmy są jednymi z ciekawszych oraz najlepiej zrealizowanych, widowiskowych filmów akcji z pogranicza fantasy i SF w Rosji. Od miernych produkcji typu Wolkadaw, który był nieudaną próbą przeniesienia na ekran pierwszej powieści cyklu Marii Siemionowej, dzielą je całe „lata świetlne”.

Tytuł: „Straż nocna”

Reżyseria: Timur Bekmambetow

Scenariusz: Siergiej Łukjanienko, Timur Bekmambetow, Lajeta Kalogridis

Obsada:

• Константин Хабенский — Антон Городецкий
• Владимир Меньшов — Гесер, руководитель Ночного Дозора г. Москвы
• Виктор Вержбицкий — Завулон, руководитель Дневного Дозора г. Москвы
• Мария Порошина — Светлана
•  Галина Тюнина — Ольга
• Дмитрий Мартынов — Егор

 Muzyka: Юрий Потеенко

Rok produkcji: 2004, Rosja

Czas: 140 min.

Tytuł: „Straż dzienna”

Reżyseria: Timur Bekmambetow

Scenariusz: Siergiej Łukjanienko, Timur Bekmambetow, Aleksandr Talal

Obsada:

• Константин Хабенский — Антон Городецкий
• Мария Порошина — Светлана Назарова
• Владимир Меньшов — Гесер
• Галина Тюнина — Ольга
• Виктор Вержбицкий — Завулон
• Жанна Фриске — Алиса Донникова
• Алексей Чадов — Костя Саушкин
• Muzyka: Юрий Потеенко

Rok produkcji: 2006, Rosja

Czas: 140 min.