Scott Westerfeld "Lewiatan" - recenzja

  Wydawać by się mogło, że steampunk to odmiana fantastyki przeznaczona raczej dla starszego czytelnika - nie tyle ze względu na wyjątkowo "dojrzałe" treści, lecz dlatego, że specyficzne dla tego podgatunku połączenie nauki z historią alternatywną wymaga pewnego obycia zarówno z dziejami epoki pary jak i z pewnymi motywami z kultury i wiedzy powszechnej, które mogą nie być oczywiste dla młodzieży. Tymczasem Lewiatan Scotta Westerfelda udowadnia, że jak najbardziej możliwe jest osadzenie powieści dla młodszego odbiorcy na tle steampunkowych pomysłów w sposób atrakcyjny, a jednocześnie bez nadmiernego upraszczania wizji światła przedstawionego.

Tłem utworu (stanowiącego pierwszy tom cyklu) nie jest typowa dla steampunku epoka wiktoriańska. Akcja powieści rozpoczyna się w chwili zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie. Jednak dla nastoletniego Aleksandra - jednego z dwóch głównych bohaterów utworu - nie jest to przede wszystkim początek pierwszej wojny światowej, ale chwila śmierci jego rodziców oraz moment, gdy musi zacząć uciekać, by ratować życie. A ucieczka to nie byle jaka, ponieważ w towarzystwie wiernych sług swojego ojca przedziera się przez Austro-Węgry w wielkiej, mechanicznej maszynie kroczącej. Tymczasem druga bohaterka powieści, Szkotka Deryn Sharp, pragnie z całego serca dołączyć do Królewskich Sił Powietrznych (oczywiście w chłopięcym przebraniu). I rzeczywiście, udaje jej się zostać kadetem, co więcej, zbiegiem okoliczności rozpoczyna służbę na tytułowym Lewiatanie - gigantycznym, żyjącym, napędzanym wodorem statku powietrznym, powstałym dzięki niesamowitym odkryciom naukowym Darwina.

Wiodącą ideą świata przedstawionego jest więc u Westerfelda alternatywny rozwój nauki. Wśród dominujących na świecie sił z jednej strony znajdują się darwiniści, którzy za pomocą modyfikowania "nici życia" tworzą nadzwyczajne, lecz bardzo praktyczne gatunki zwierząt, a wśród których znajduje się Wielka Brytania, Francja i Rosja. Z drugiej strony, na czele której znajdują się Austro-Węgry i Niemcy, stoją mechanicy, "chrzęsty", których cuda techniki wydają się nie mieć sobie równych na polu bitwy.

Za niewątpliwy plus należy poczytać Westerfeldowi wybranie jako tła powieści wydarzeń historycznych nie wyeksploatowanych przesadnie w literaturze fantastycznej. Subtelności budowy świata schodzą oczywiście w książce - jak na przygodową powieść młodzieżową przystało - na dalszy plan, ale nie można powiedzieć, jakoby Westerfeld przesadnie upraszczał prezentację swoich pomysłów. Jeśli coś można Lewiatanowi zarzucić pod względem stylu, to właśnie fakt, że opisy choćby życia na żywym okręcie latającym są dość skomplikowane, mało przejrzyste i nie ułatwiają wyobrażenia sobie przedstawianych miejsc. Sama akcja zaś toczy się bez przesadnego pośpiechu, pozostawiając czas na rozwinięcie wątków dwóch głównych postaci. Zarówno Aleksander jak i Deryn to protagoniści sympatyczni, choć nieodbiegający od tradycyjnych schematów powieści przygodowej. Pogłębienia ich charakterów z pewnością zabraknie trochę do pełnej satysfakcji dorosłemu czytelnikowi, ale wszystko wskazuje na to, że doczekamy się rozwinięcia ich w kolejnym tomie serii.

Efektu końcowego lektury dopełniają cieszące oko, estetyczne ilustracje autorstwa Keitha Thompsona. Choć dla niektórych czytelników mogą być one zbyt dosłownym przedstawieniem wydarzeń z książki, są bardzo dobrze dopasowane do młodzieżowego kręgu odbiorców. Zresztą całość oprawy i jakość wydania stoi, jak to zwykle bywa w przypadku Rebisu, na najwyższym poziomie.

Podsumowując, "Lewiatan" to atrakcyjna, udana pozycja dla nieco młodszego czytelnika. To dopiero początek serii - nie zdradzając zbyt wiele z fabuły mogę powiedzieć, że w kolejnym tomie zapowiada się zwiedzanie nieco bardziej egzotycznych miejsc i może wtedy Westerfeld będzie miał okazję w pełni rozwinąć skrzydła w dalszej kreacji świata.

Tytuł: Lewiatan

Tytuł oryginału: Leviathan

Autor:Scott Westerfeld

Tłumaczenie: Jarosław Rybski

Wydawca: Rebis

Data wydania: 5 kwietnia 2011

Liczba stron: 424

ISBN-13: 978-83-7510-589-6

Oprawa: miękka

Format: 12,8x19,7 cm

Cena: 35,90 zł

Dziękujemy wydawnictwu Rebis za przesłanie książki do recenzji.