Na czym polegał sukces „Zrozumieć komiks” Scotta McClouda? Mówiąc w dużym skrócie, na połączeniu oryginalnego, choć jakże wydawałoby się oczywistego założenia, by o komiksie opowiadać przy pomocy komiksu i autentycznej pasji, którą czuć było w tej klarownej, erudycyjnej i zabawnej historii-wykładzie. McCloud wpisywał komiks w szeroki kontekst kulturowy, przybliżał sylwetki twórców, którzy w ciągu lat budowali różnorodność komiksu, pozwalał w ogóle zrozumieć, dlaczego komiks może się podobać, co w nim się podoba i dlaczego jest niepowtarzalną formą ekspresji artystycznej. Aż się prosiło, by ktoś obdarzony tak wielkim talentem dydaktycznym, pociągnął temat i pokusił się o przygotowanie praktycznego podręcznika przyszłego twórcy komiksów, bo niezbędne narzędzia ku temu McCloud miał w rękach. A jeśli dorzucić do tego przychylność środowiska i pasjonatów, którzy „Zrozumieć komiks” zgodnie uznali za jedyną publikację godną polecenia tym, którzy chcieliby spróbować uchwycić fenomen opowieści sekwencyjnych, rzecz wcześniej czy później musiała się wydarzyć, bo metoda była wypracowana, konwencja ustalona. Wystarczyło postawić kropkę nad i.

W ten sposób dostaliśmy do rąk „Stworzyć komiks”, kolejny po „Zrozumieć komiks” przewodnik Scotta McClouda po krętych i fascynujących ścieżkach tej formy sztuki. Rzecz jasna mamy tu do czynienia z pewną „powtórką z rozrywki” (począwszy od nawiązań w grafice okładkowej), ale też publikacją o wiele bardziej specjalistyczną, wikłającą się w zagadnienia stricte warsztatowe, bo „Stworzyć komiks” rzeczywiście ma ambicje stania się satysfakcjonującym kompendium wiedzy o tym, jak świadomie stworzyć komiks. Scott McCloud, w kolejnych rozdziałach, referuje wszystkie etapy tego procesu, kreśli obszar możliwych wariacji tematycznych, wymienia dobór wypracowanych technik graficznych, rekonstruuje wyposażenie typowego stanowiska pracy rysownika i porusza kwestie tak fundamentalne, jak kompozycja kadrów, język narracji czy budowę świata przedstawianego. Jest w tej sprawozdawczości metodyczny, a jako komiksowy nerd, od którego miana się nie odżegnuje, każdy opis i omówienie, sugestię rozwiązań warsztatowych ilustruje adekwatnymi przykładami z bogatej historii medium – co jest absolutnie najcenniejszym walorem „Stworzyć komiks”, bo nie ma lepszej metody przyswajania pojęć teoretycznych niż ich prezentacja na wybranych przykładach. I o ile to twórcze założenie robiło duże wrażenie  w przypadku „Zrozumieć komiks”, dopiero tutaj pokazuje swój przeogromny, dydaktyczny potencjał. Zresztą, jeżeli uznanie dla twojej pracy wyrażają tacy luminarze świata komiksów, jak Frank Miller, Alan Moore czy Neil Gaiman, to znaczy, że robisz to dobrze, prawda? Walorem dodanym komiksu są podsumowujące każdy rozdział uwagi, w których McCloud wielokrotnie proponuje autorskie zestawy ćwiczeń warsztatowych pozwalających pogłębić wiedzę przekazaną w danym rozdziale.

Wszystko to, co opisałem powyżej, składa się na bardzo cenną publikację, ale należy też napisać, że „Stworzyć komiks” nie jest tytułem tak uniwersalnym, jak jego sławny poprzednik. Naczelna idea, której podporządkowana jest treść, zainteresuje przede wszystkim osoby pragnące tworzyć komiksy lub te, które już komiksy tworzą – to oni są najważniejszymi adresatami dzieła McClouda. I choć kwestie kompozycji kadrów czy opowiadania historii poprzez ekspresję cielesną bohaterów wydają się fascynującymi zagadnieniami, dopiero dwa ostatnie rozdziały, czyli „Twoje miejsce w komiksie” i tytułowy „Stworzyć komiks” wracają na tory refleksji ogólności, mogącej zainteresować szersze grono czytelników. Pierwszy z nich pokazuje, jak wielki wpływ na rozwój opowiadania sekwencyjnego miała (i nadal ma) manga oraz analizuje fenomen środowiska twórców opowieści rysunkowych, składający się na szeroko pojętą kulturę komiksu. Ostatni rozdział to McCloud w najlepszym wydaniu, pełen żarliwości, z pasją roztaczający wizje ewolucji gatunku i wyzwania, jakie stają przed potencjalnymi twórcami w przyszłości. Rozdział ten kończy zaproszenie – obietnica przygody, bo jak przytomnie zauważa autor, każdy komiks zaczyna się pustą przestrzenią białej kartki (w wersji analogowej). Co będzie dalej, zależy wyłącznie od nas.

Tytuł: Stworzyć komiks

• Scenariusz: Scott McCloud
• Rysunki: Scott McCloud
• Tłumaczenie: Hubert Brychczyński
• Wydawnictwo: Kultura Gniewu
• Data wydania: 20.01.2022 r.
• Druk: czarno-biały
• Oprawa: miękka
• Format: 173 x 260 mm
• Stron: 272
• ISBN: 9788366128620
• Cena: 79,90 zł

Dziękujemy wydawnictwu Kultura Gniewu za udostępnienie komiksu do recenzji.