Zapraszamy 27 września (piątek) o godz. 18.00 do Galerii "Lakiernia" - Ośrodek Pracy Twórczej "Baza Zbożowa" (ul. Zbożowa 4) w Kielcach - na spotkanie autorskie z Pawłem Chmielewskim, twórcą monografii "Od Pana Paska do Yorgiego. Dzieje świętokrzyskiego komiksu" oraz prezentację prac wybranych artystów opisanych w książce. W trakcie spotkania i wernisażu będzie okazja do nabycia wydawnictwa w promocyjnej cenie.

SPECYFIKACJA PUBLIKACJI:

• Autor: Paweł Chmielewski
• Okładka, grafika: Piotr Burzyński
• Stron: 552
• Ilustracje: 540
• Druk okładki: Kolor
• Druk środek: Kolor
• Papier: Ecco Book
• Rok wydania: 2024
• Wydawca: Stowarzyszenie Twórcze "Zenit"
• ISBN: 978-83-969450-2-0
• Dodatki: Numerowany print (1-100), certfikat z autografem autora (1-150)
• Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
• Patronat medialny: Magazyn Kulturalny "Projektor"
• Wsparcia projektu. RAJApack

Monografia koncentruje się na okresie od 1850 r. do 2024 r. a jej
bohaterami są nie tylko artyści komiksu urodzeni w Kielcach i regionie,
ale również opowieści rysunkowe o postaciach ze świętokrzyskiego (lub
inspirowane ich utworami literackimi), które tworzyli "komiksiarze" w
Polsce, Europie i na świecie. Stąd omówienie komiksowych adaptacji prozy
Sienkiewicza, Gombrowicza, Żeromskiego, Niziurskiego i innych twórców.
Są wreszcie w tej monografii obecni autorzy "opowieści z dymkiem"
(niekoniecznie urodzeni w geograficznej orbicie Kielc), którzy
publikowali na łamach lokalnej prasy.
Początkiem tej opowieści jest twórczość Jana Lewickiego (autora
pierwszego komiksu w języku polskim) i Franciszka Kostrzewskiego
(pioniera polskiego komiksu prasowego). Później poznajemy m.in.
amerykański komiks na łamach międzywojennej prasy i polskie "seriale
obrazkowe" w kieleckiej prasie, historię rysunkową o najsłynniejszym
obywatelu Pacanowa (Koziołku Matołku) i jego wpływie na kulturę,
przełomową „opowieść z dymkami”, która powstała w Ćmielowie, komiks w
gazetach „gadzinowych” okresu II wojny światowej i początkach
socrealizmu w regionalnej prasie powojennej.
Każdy z rozdziałów osadzony jest nie tylko w realiach topograficznych,
ale również historycznych, uwarunkowaniach społecznych i kulturowych
danej epoki.
W kolejnych odsłonach tej historii zapoznajemy się z rozbudowanymi
formami narracyjnymi z lat 60. i 70. (od "Sierżanta Cienia" do "Hubala")
z "Słowa Ludu" po "Hrabiego Monte Christo" w "Echu Dnia" oraz krótkimi
utworami i przedrukami z prasy zachodniej (frankofońskiej, niemieckiej i
amerykańskiej) dominującymi w lokalnej prasie. Z wykorzystaniem komiksu
w reklamie prasowej, konkursach, przeczytamy strategiach wydawców i
właścicieli tytułów prasowych z lat 90. i 00., gdy na łamach gazet
kieleckich debiutują (lub stawiają jedne z pierwszych kroków) twórcy
decydujący o kształcie komiksu (w regionie a często w Polsce) w
kolejnych latach – Jerzy Ozga, Dariusz Żejmo, Robert Łysak, Grzegorz
Sobczak i kilkudziesięciu innych autorów. Skonfrontowani oni zostają z
twórcami starszego pokolenia, którzy usiłują korzystać z poetyki komiksu
w malarstwie i grafice. Twórcą osobnym, niepodrabialnym okazuje się -
publikujący, rozśmieszający, komentujący - przez ponad cztery dekady
Zbigniew Jujka, którego twórczość zostaje ukazana od strony kreacji
postaci, języka, kulturowych i literackich tropów.
Część ostatnia to trzy (czasem cztery) dziesięciolecia - od pierwszych,
głośnych i ogólnopolskich debiutów na łamach "Relaxu" i "Fantastyki" tuż
przed rokiem 1989, przez organizację Pierwszego Ogólnopolskiego Konwentu
Twórców Komiksu w Kielcach do cyklu wystaw i spotkań naukowych w
ostatnich latach. Trzydziestopięciolecie 1989-2024, to prezentacja
działalności ponad trzydziestu twórców (m.in. Roberta Kolasy, Sylwii
Resteckiej, Janusza Ordona, Zygmunta „Zekego” Kowala, Michała Ociesy,
Norberta Rybarczyka, Tomasza Łukaszczyka, Huberta Czajkowskiego, Łukasza
Okólskiego, Artura Sadłosa, Marcina Kota, Dariusza Dubiela, Jerzego Ozgi
– którego komiksom dedykowany został osobny rozdział), wreszcie
krajobrazu efemerycznego, na który składają się rozproszone publikacje
gazetowe, ziny i niskonakładowe albumy. To rysownicy, scenarzyści i
wydawcy między komercją a artystyczną ambicją i eksperymentem.
Prezentacja dokonań twórców została uzupełniona o szereg informacji o
społecznym i artystycznym klimacie panującym wokół "opowieści z
dymkiem", reakcjach urzędników a także instytucji. "Od Pana Paska do
Yorgiego" zawiera również szeroki wybór opinii i recenzji z ostatniego
ćwierćwiecza (zarówno z prasy tradycyjnej jak i przestrzeni
internetowej) wraz z ponad pięcioma setkami ilustracji - komiksowych
plansz, prasowych szpalt z paskami opowieści obrazkowych, fragmentami
folderów, artykułami gazetowymi, plakatami wystaw i fotografiami z wydarzeń.
Promocji książki będzie towarzyszyć pokaz prac wybranych autorów
opisanych w publikacji.

SPIS TREŚCI:

WSTĘP (czyli nieustanna walka z materią miejsca)
CZĘŚĆ I
BILL I WALENTY GRYPKA ATAKUJĄ! (1850-1939)
7 ROZDZIAŁ I. KRÓL, CENZOR, ARTYSTA, JEGO ŻYCIE I JEGO ŚMIERĆ (czyli Jan
Nepomucen Lewicki – twórca pierwszego komiksu w języku polskim,
inspirator warszawskiego fandomu, kartograf portugalskiego króla)
35 ROZDZIAŁ II. JAK UGRYŹĆ STO TYSIĘCY RYSUNKÓW? (czyli Franciszek
Kostrzewski – karykaturzysta Stumpfa, stypendysta kieleckiego
gubernatora, najsłynniejszy ilustrator XIX wieku, pionier komiksu prasowego)
81 ROZDZIAŁ III. U STÓP BRZOSKWINIOWEGO TRONU (czyli Antoni Piotrowski –
przyjaciel bułgarskiego cara, najsłynniejszy polski rysownik w
czasopismach brytyjskich i francuskich)
99 ROZDZIAŁ IV. ZAPISKI ZE ZŁOTEGO WIEKU (czyli komiksy w kieleckiej
prasie międzywojennej – wojny wydawców, sposoby na sprzedaż, „ABC”,
„Dzień Dobry Ziemi Kieleckiej”, Hipolit Wyżerko, Dodek, Pan Tata w
tarapatach, Bill i inni oraz emigracja łódzka i "Gazeta Kielecka")
123 ROZDZIAŁ V. OTO JEST GŁOWA MATOŁKA! (czyli Makuszyński i
Walentynowicz kreują najsłynniejszego obywatela Pacanowa i co z tego
wynika dla kultury XX-wiecznej)
145 ROZDZIAŁ VI. TO NIE JEST KRAJ DLA MAŁYCH DZIEWCZYNEK (czyli pierwszy
cykl komiksowy wymyślony przez polską rysowniczkę w fabryce porcelany w
Ćmielowie, a podróże do Afryki i obu Ameryk )
CZĘŚĆ II
DAWNO TEMU NA ULICY SIENKIEWICZA (1940-2006)
157 ROZDZIAŁ VII. WIEK ŻELAZA (czyli prasa kielecko-radomska w okresie
okupacji III Rzeszy i jej rysunkowy obraz)
165 ROZDZIAŁ VIII. KRAJOBRAZ PO BITWIE (czyli kilka lat powojennych –
efemeryczne tytuły prasowe powstają i upadają, Obywatel Wazonik i
„Janicz” poznają nowy wspaniały świat)
173 ROZDZIAŁ IX. CZAS PARAGRAFÓW (czyli socrealizm – powstanie „Słowa
Ludu”, propaganda. Tadeusz Ulatowski rysuje Agapita Krupkę, komiks o
Mikołaju Koperniku)
191 ROZDZIAŁ X. ZŁUDZENIA Z CELULOZY (czyli polski październik, „Słowo
Ludu” drukuje francuskie komiksy, Wollenberg, Izabela Szaszkiewiczowa,
Grove, Bosco, komiksowe reklamy)
211 ROZDZIAŁ XI. CZAS KOMIKSU (czyli początek komiksowych „pasków” w
„Słowie Ludu” – „Zbój Barbara”, „Sierżant Cień” i dalsze trzynaście
historii o Derendzie, „Czarny”, „Miedziana Stopa” i kapitan Żbik w
kieleckiej prasie)
233 ROZDZIAŁ XII. OPOWIEŚĆ O LATACH DZIWNYCH I PONURYCH (czyli lata 70.
i 80. – „Henio” i Disney, PZU, PZMoT, PKO inwestują w komiksowe reklamy
i konkursy, „Major Hubal” przez cenzurę zatrzymany, Jerzy Kubik, Ludwik
Szalecki)
249  ROZDZIAŁ XIII. ŚNIEŻNY PTAK Z CYTRYNOWYM ZNAMIENIEM (czyli „Echo
Dnia” i „Przemiany” – popołudniówka drukuje komiksy: przygody Monte
Christo oraz samotny kowboj Andrzeja Chyżego, Andrzej Stok i Waldemar
Oleszczak, jak malarze usiłują być "komiksiarzami")
265 ROZDZIAŁ XIV. OBYWATEL KUSKA (czyli Zbigniew Jujka – Fedorowicz i
Jujka kształtują „kroniczki”, przypadki Kamertona Poduszki, „Kroniczka
Aktualności” w kieleckich gazetach, najdłuższy serial
ilustracyjno-komiksowy w polskiej prasie: język, bohaterowie, sytuacje)
293 ROZDZIAŁ XV. RADOŚĆ Z ODZYSKANEGO ŚMIETNIKA (PO RAZ DRUGI) (czyli
kielecka prasa po 89 r. – zmiany własności, Mirosław Dulęba, reklamowe
eldorado, Marek Wawro, Tomasz Kordeusz, Donald Duck, kucharska książka
Roberta Łysaka, komiksowe epifanie – Marcin Kot, Robert Bondarowicz,
Jerzy Ozga, von Gayvon i inni)
CZĘŚĆ II
PAINT MEN: PRZYSZŁOŚĆ, KTÓRA NADESZŁA (...-2024)
317 ROZDZIAŁ XVI. PAINT MEN: NOWY POCZĄTEK (czyli Kielce stolicą
polskiego komiksu... na chwilę – Marek Umański w „Relaxie”, Pierwszy
Ogólnopolski Konwent Twórców Komiksu w DŚT oraz reakcje urzędników i
lokalnych artystów, komiksowe debiuty Dariusza Dubiela i Jerzego Ozgi,
MOR, „Wypierd”, „YES’T prawie OK” cykl wystaw, Kieleckie Prezentacje
Komiksowe w drugiej dekadzie)
363 ROZDZIAŁ XVII. PAINT MEN: FANTASTYCZNA CZWÓRKA I (czyli postaci
wielkie z Kielcami związane w komiksie – rysunkowe adaptacje prozy
Henryka Sienkiewicza i największy projekt lokalnych artystów: „Quo vadis”)
389 ROZDZIAŁ XVIII. PAINT MEN: FANTASTYCZNA CZWÓRKA II + JEDEN (czyli
postaci wielkie z Kielcami związane w komiksie, ciąg dalszy – Witold
Gombrowicz, Józef Piłsudski, Stefan Żeromski, Edmund Niziurski)
419 ROZDZIAŁ XIX. PAINT MEN: HEROS, KTÓRY SIĘ WAHA (czyli Jerzy Ozga
rysuje komiksy – fantastyka, historia, obyczajowość, groteska, wątki
milicyjne i wampiryczno-gotyckie, scenarzyści współpracujący: Zeke,
Dariusz Rzontkowski, Tomasz Ozga i inni; storyboardy i komiksy dla Lecha
Majewskiego, reakcje krytyków i internetowych komentatorów)
445 ROZDZIAŁ XX. PAINT MEN: TWIERDZA (czyli katalog komiksowych artystów
związanych z regionem – Sylwia Restecka, Rybb (Norbert Rybarczyk),
Janusz Ordon, Artur Sadlos, Łukasz Okólski, Jakub Matys, Robert Kolasa,
Hubert Czajkowski)
473 ROZDZIAŁ XXI. PAINT MEN: MIASTO DZIEWIĘCIU WZGÓRZ (czyli katalog
komiksowych artystów związanych z regionem, ciąg dalszy – cyfrowe światy
Tomasza Łukaszczyka, komiks w kieleckiej prasie ostatniego
piętnastolecia: „Wici”, ziny, „Teraz”, „Dedal”, „Projektor” i leksykon
komiksów tam drukowanych oraz wielu, wielu komiksowych twórców
drukujących na łamach lokalnej prasy: Tomasz Tusznio, Paweł Zych, Michał
Ociesa, Grzegorz Sobczak, Anna Klimczak, Sławomir Zajączkowski, Artur
Ganczarek,Dominik  Góral, Piotr Burzyński, Grzegorz Wawrzyńczak,
Magdalena Łysak, Klaudiusz Stochmal, Agnieszka Serwicka, Andrzej Rębosz,
Grzegorz Majcher i inni)
509 SPIS ILUSTRACJI
521 O ILUSTRACJACH
522 KOMIKSY NIEOPUBLIKOWANE
525 INDEKS OSÓB
538 SUMMARY