„Niepowstrzymani 2. Dlaczego świat nie jest sprawiedliwy” - recenzja

Tworzenie, realizacja postulatów naukowych to rzecz uszlachetniająca. Zmieniająca rzeczywistość. Ale żeby doszło do zmiany, trzeba umieć też naukę „sprzedać”. Wyjaśnić trudne sprawy prostym językiem. Harari jako historyk niniejszą sztukę opanował na tyle, że jest swobodnym promotorem pewnej określonej wizji toku wydarzeń – takiego odczytania dziejów, któremu przyklaskują dzisiejsi miliarderzy, nierzadko entuzjaści idei transhumanizmu. W tym sensie książki takie jak druga część „Niepowstrzymanych” mówią więcej o sposobie myślenia dzisiejszych nadludzi doby posthumanizmu aniżeli tego jak nasza przeszłość w rzeczywistości wyglądała.

Seria książek ilustrowanych „Niepowstrzymani” jest skierowana do młodych czytelników, aby zachęcić ich do poznawania historii. W takim kraju jak Polska, gdzie lekcje o przeszłości nierzadko są nudne – a do tego poddane ideologizacji w zależności od tego, kto rządzi – jest to zaleta niebagatelna. Z omawianej książki dowiemy się, z jakich stosunków powstała w społeczeństwie siła i jak przełożyła się na władzę. Jak się okazuje, tytułowa niesprawiedliwość ma swoje nomen omen korzenie w rolnictwie.

Książki Harariego są angażujące, nawet jeżeli ich popularnonaukowy wydźwięk spłyca bardzo skomplikowane mechanizmy mikro oraz makrospołecznych. Autor lubi kreować wygodne dla niego opozycje i antagonizmy, odwracając wzrok od rozbieżności w rozumieniu sprawiedliwości samej w sobie. Czym innym jest bowiem praworządność rozumiana jako przestrzeganie prawa, a czym innym w sensie prawdy i dobra (nie potrzeba wiele, aby się o tym przekonać. Wystarczy wyjrzeć za okno). Harari jest równie stronniczy w innej dychotomii prawa, tym razem pod względem słuszności i równości. W żaden sposób nie są to książki stosujące zasadę złotego środka. Wręcz przeciwnie. Warto to mieć w zanadrzu na uwadze.

Wielu traktuje książki pokroju „Niepowstrzymanych” jako prawdy objawione, co może wynikać z ich atrakcyjnej formy, jakości wydania, przystępności językowej. Tę generalizację czyta się w sposób fascynujący. Dla mnie, osoby dorosłej – poniekąd cynicznej, gdyż w sprawiedliwość nie wierzę. Co najwyżej w umiejętności mojego prawnika – było to ciekawe doświadczenie. Nie chodzi wszakże o to, czego się dowiedziałem. O wiele bardziej intrygujące był tok myślenia osób mających predyspozycje do kontroli współczesnych mas, czy to za pomocą technologii albo innych wysublimowanych technik wpływu. A nade wszystko racjonalizowania swoich działań, mających przyczynić się do zniwelowania niesprawiedliwości. Przez nich rozumianej w partykularny sposób, rzecz jasna.

Tytuł: Niepowstrzymani 2. Dlaczego świat nie jest sprawiedliwy

• Scenariusz: Yuval Noah Harari
• Rysunki: Ricard Zaplana Ruiz
• Tłumaczenie: Michał Romanek
• Wydawnictwo: Literackie
• Data wydania: 06.12.2023 r.
• Oprawa: twarda
• Format: 165x240 mm
• Stron: 168
• ISBN: 978-83-08-07597-5
• Cena: 59,90 zł

Dziękujemy Wydawnictwu Literackiemu za udostępnienie komiksu do recenzji