Znamy laureatki i laureatów 16. Nagrody Literackiej m.st. Warszawy

 

W sobotę 17 czerwca już po raz szesnasty Warszawa nagrodziła najlepsze twórczynie oraz najlepszych twórców polskiej literatury współczesnej. Finałowa gala odbyła się w auli Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie przy Wybrzeżu Kościuszkowskim. Laureatkami i laureatami zostali: Zyta Rudzka za powieść „Ten się śmieje, kto ma zęby” w kategorii proza, Kamila Janiak z tomem „miłość” w kategorii poezja, Anna Taraska i Dominika Czerniak-Chojnacka i ich „Dwa słowa” w kategorii literatura dziecięca, Konrad Niemira z publikacją „Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie” w kategorii książka o tematyce warszawskiej oraz Daniel Odija i Wojciech Stefaniec z albumem „Rege” w kategorii komiks i powieść graficzna. Tytuł warszawskiego twórcy za całokształt twórczości przyznano Pawłowi Duninowi-Wąsowiczowi.

 

Laureatów wyłoniło jury w składzie: Justyna Sobolewska (Przewodnicząca Jury), Maciej Jakubowiak (Sekretarz Jury), Jarosław Klejnocki, Anna Kramek-Klicka, Piotr Sadzik, Agnieszka Sowińska oraz Karolina Szymaniak. Spośród ponad 859 zgłoszonych książek jury wybrało pięć najlepszych, a ich autorzy i autorki otrzymali nagrody pieniężne po 30 tys. złotych. Pozostali nominowani – po 10 tys. złotych.

 

W tym roku tytułem warszawskiego twórcy został uhonorowany Paweł Dunin-Wąsowicz – pisarz,dziennikarz, krytyk literacki, stypendysta m.st. Warszawy, założyciel wydawnictwa „Lampa i Iskra Boża”, autor przewodników literackich po dzielnicach Warszawy.

 

Jury tak napisało o nim w laudacji: Paweł Dunin-Wąsowicz jest człowiekiem wielu talentów. Jako prozaik debiutował w 1994 roku powieścią „Rewelaja” – swoistym punkrockowymi i surrealistym portretem wybiórczych wydarzeń historii najnowszej. (...) Był jednym z czołowych animatorów niezależnego, tzw. trzeciego obiegu literackiego, przygotował antologie polskich artzinów i fanzinów literackich z lat 80. i wczesnych 90. Jako twórca, właściciel i redaktor wydawnictwa „Lampa i Iskra Boża” odkrył dla świata Dorotę Masłowską, ale wydawał też innych rokujących dobrze pisarzy, jak choćby Jakuba Żulczyka, zanim jeszcze weszli na salony. (...) I jest wreszcie Wąsowicz warsawianistą pełną gębą. W 2015 r. opublikował „Fantastyczną Warszawę”, czyli przewodnik po stolicy sportretowanej w fantastycznych powieściach, nie zawsze pierwszorzędnego autoramentu. (...) Paweł Dunin-Wąsowicz jawi się dziś jako jeden z wybitniejszych, niebanalnych kronikarzy stolicy zaklętej w literaturze.

 

Tytuł warszawskiego twórcy to wyróżnienie przyznawane pisarkom i pisarzom związanym z Warszawą za całokształt twórczości. W przeszłości uhonorowano nim m.in. Piotra Sommera, Joannę Rudniańską, Kazimierza Orłosia, Hannę Krall, Ernesta Brylla oraz Wiesława Myśliwskiego. Tytułowi towarzyszy nagroda pieniężna w wysokości 100 000 zł.

 

W kategorii proza laureatką została Zyta Rudzka. Zwycięstwo przyniosła jej książka „Ten się śmieje, kto ma zęby” wydana przez Wydawnictwo W.A.B. To ponowne wyróżnienie Nagrodą Literacką m.st. Warszawy dla tej autorki – dwa lata temu nagrodzono jej książkę „Tkanki miękkie”. Co zdecydowało o wyborze najnowszej powieści Zyty Rudzkiej? Według jury: Rudzka opisała Warszawę napływową z wiejskimi korzeniami, która ciężko pracuje, handluje na Wolumenie, ale ma swoją godność. Opisała biedażałobę, której nie brak fantazji. Stworzyła silną bohaterkę, która narzuca swoje warunki światu, podobnie jak ta powieść narzuca czytelnikowi swój język i rytm. Nic tylko ruszyć za Werą, bo w jej chodzeniu jest życie.

 

W kategorii poezja nagrodzono Kamilę Janiak za tom „miłość” Wydawnictwa WBPiCAK w Poznaniu. Autorka jest poetką i wokalistką, wydała łącznie sześć książek z wierszami, a jej twórczość znalazła się w trzech antologiach. Jury tak pisze o wyróżnionym tytule: Podmiotka za pomocą kontrastów, surrealistycznych wizji wypowiada doświadczenie, które do tej pory nie było dość obecne w literaturze. (...) Bólu nie widać, nikt w to nie uwierzy, nie potraktuje poważnie. Tymczasem ta książka nie daje się uciszyć, wypowiada z niezwykłą poetycką siłą ukrytą traumę głosami wielu kobiet: „miała na imię anna, alicja, marta, magda, mewa, /jakoś tak”.

 

Najlepszą publikacją 2022 roku w kategorii literatura dziecięca w ocenie jurorów są „Dwa słowa”Anny Taraski (tekst) i Dominiki Czerniak-Chojnackiej (ilustracje) z Wydawnictwa Dwie Siostry. Anna Taraska jest redaktorką i tłumaczką literatury niemieckojęzycznej, a Dominika Czerniak-Chojnacka to graficzka, ilustratorka, plakacistka, magister etnologii i antropologii kulturowej, doktor sztuk pięknych, laureatka wielu krajowych i międzynarodowych nagród. W laudacji jury pisze: Anna Taraska nadaje słowom osobowości, ba! obleka je w ciało, dzięki czemu przestają być smętnym hasłem w zakurzonym słowniku i stają żywymi postaciami, z którymi naprawdę chce się nawiązać relację. (...) Dominika Czerniak-Chojnacka w niezwykle twórczy sposób w warstwie kolażowych ilustracji ograła formę starego słownika, w którym rozgrywa się akcja książki: pożółkły kolor kartek zmieniła w nasyconą ciepłą mocną żółć, czernią nadała temu światu kontury, częścią ilustracji są fragmenty słownikowych haseł.

 

Laureatem w kategorii książka o tematyce warszawskiej został Konrad Niemira za publikację „Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie”, wydaną przez Fundację Terytoria Książki. Autor jesthistorykiem sztuki specjalizującym się w kulturze artystycznej Francji i Rzeczpospolitej oraz społecznej historii sztuki XVIII wieku. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim i paryskiej École normale supérieure. Publikował m.in. w „Biuletynie Historii Sztuki”, „Kwartalniku Historii Kultury Materialnej”, „Roczniku MNW” i „Quarcie”. Jury tak opisuje nagrodzoną książkę: Książka Konrada Niemiry zamiast tylko pokazać, jak kiedyś wyglądał świat, każe zastanowić się nad procesem zdobywania historycznej wiedzy. (...) Autor swoją opowieść tka wspólnie z osobą czytającą. Mówi oszczędnie, skłania do samodzielnego myślenia i niuansowania ocen. Obraz przeszłości, który szkicuje, czasem drażni. Innym razem wydaje się nieodparcie kuszący.

 

Drugi raz w historii Nagrody Literackiej m.st. Warszawy poznaliśmy laureatów w kategorii komiks i powieść graficzna. Zostali nimi Daniel Odija (pisarz, który ma w swoim dorobku siedem powieści i trzy komiksy) oraz Wojciech Stefaniec (grafik, plakacista, autor okładek, rysownik komiksowy, który za swoje prace otrzymał wiele wyróżnień) z albumem „Rege” wydanym przez Timof Comics. W tej kategorii, podobnie jak w przypadku literatury dziecięcej, nagrodę pieniężną w wysokości 30 000 zł otrzymują zarówno autor tekstu, jak i ilustracji. Uzasadnienie Jury brzmi: Psychodeliczna poetyka, kalejdoskopowa konstrukcja fabuły, korzystającej z różnych konwencji gatunkowych i mięsista kreska Stefańca, znakomicie operującego kolorem, konturem i różnymi konwencjami graficznymi, budują świat duszny, odrzucający, a zarazem uzależniający i obezwładniający swoją wizualnością. Świat bez wyjścia, któremu, jak bohaterowie komiksu, musimy się poddać.

 

 

Warszawski twórca
Paweł Dunin-Wąsowicz

 

Proza
Zyta Rudzka, „Ten się śmieje, kto ma zęby”, Wydawnictwo W.A.B.

Poezja
Kamila Janiak, „miłość”, Wydawnictwo WBPiCAK w Poznaniu

 

Literatura dziecięca
Anna Taraska (tekst), Dominika Czerniak-Chojnacka (ilustracje), „Dwa słowa”, Wydawnictwo Dwie Siostry

 

Książka o tematyce warszawskiej
Konrad Niemira, „Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie”, Fundacja Terytoria Książki

 

Komiks i powieść graficzna
Daniel Odija (tekst), Wojciech Stefaniec (ilustracje), „Rege”, Timof Comics