Cixin Liu „O mrówkach i dinozaurach” - recenzja

Już Ignacy Krasicki pisywał historyjki o zwierzętach, przypisując im równocześnie ludzkie cechy. Każda z tych bajek miała swój klarownie sprecyzowany morał. Zresztą czytając utwory rzeczonego klasyka, ma się uczucie przyswajania dzieł bez cienia wątpliwości wybitne i nawet jeśli nie ponadczasowe, to z pewnością długowieczne. Sięgając po książkę „O mrówkach i dinozaurach” autorstwa Cixin Liu, spodziewałem się raz jeszcze znowu poczuć ową nastrojowość towarzyszącą lekturze bajek utalentowanego biskupa warmińskiego.

Kim właściwie jest Cixin Liu? To gwiazda chińskiej fantastyki naukowej, autor ponad dwudziestu antologii i powieści z gatunku hard science fiction. Jego trylogia „Wspomnienie o przeszłości Ziemi”, zostało uznane za jedno z największych wydarzeń w ostatnich latach w literaturze SF. Toteż nie zaskakuje, że w roku 2015 został on uhonorowany nagrodą Hugo za bestselerową powieść „Problem trzech ciał”. To tyle o autorze. Czas zabrać się za „Mrówki i dinozaury”.

Małe stworzonka,  jakimi są mrówki, zawiązują sojusz z potężnymi istotami, którymi w swoim czasie były dinozaury. Początek tej zdecydowanie niecodziennej symbiozy między tak różnymi gatunkami stworzeń okazuje się z gruntu prozaiczny. Wielkie gady epoki jurajskiej odczuwają dolegliwości w kontekście swego uzębienia, jako że resztki pokarmu pozostają między ich wielgachnymi zębiskami. A nie da się ukryć, że postępująca próchnica to zjawisko z gatunku nieprzesadnie napawających optymizmem i ogólną radością życia. Jednakże mali pomocnicy są skorzy do działania, ochoczo wpierając swoich większych kolegów w eliminacji tegoż kłopotu. Same za to dostają spore porcje żywności oraz wiedzę anatomiczną dotyczącą prehistorycznych gadów. Z biegiem czasu współpraca rozszerza się na pomoc w aspektach technicznych oraz naukowych. Jak to nierzadko w podobnych sytuacjach bywa, czasem obie społeczności zatracają poczucie wspólnego interesu, co doprowadza to zerwania dotąd harmonijnej symbiozy. Ta zaś okoliczność w prostych słowach oznacza wojnę. Utrudnione porozumienie wynikające z wielorakich różnic czy to mentalnych, czy po prostu ze sposobu myślenia, będzie zarzewiem niesnasek oraz nasilających się nieporozumień.     

Autor w tej, jak na współczesne standardy, zwięzłej powieści (tj. „tylko” 248 stron) snuje całościową wizję cywilizacji oraz jej ścieżek rozwojowych. Czytając tę powiastkę (czy może trafniej: bajkę), ma się nieodparte wrażenie, że czyta się o aktualnej sytuacji na świecie. O problemach całkiem aktualnych, jak nagromadzenie broni atomowej  (cóż, dinozaury w tej książce posiadają takowy arsenał), wszechobecny konsumpcjonizm i wzmożona eksploatacja surowców naturalnych Ziemi, co doprowadza do degradacji środowiska naturalnego planety. Podczas zapoznawania się z powyższym utworem ma się nieodparte wrażenie, że autor opisuje konfrontacje dwóch mocarstw, jakimi są Chiny (mrówki) oraz Stany Zjednoczone (dinozaury).

Podczas lektury miałem wrażenie, że czytam „notatki” autora, które zbierał przed napisaniem właściwego dzieła. Tak jak gdybym zapoznawał się z „wprawkami” do właściwej, pełnowymiarowej książki. Czy jest to minus tego tytułu? I tak, i nie. Dla czytelników przeważnie młodych sięgających po książki pod przymusem jest do dobra wprawka do pozostania stałym odbiorcą tego typu literatury. Książka nie nuży i tak jak już wyżej sygnalizowano, jest krótka i zwięzła. Toteż początkujący bibliofile mogą bez obaw nabyć ów tytuł. Jest to raczej snucie bajki o mrówkach i dinozaurach, która powinna spodobać się, jak to napisałem wcześniej młodym czytelnikom. Starzy wyjadacze hard SF, powinni ominąć tę pozycję. Niczym nie zaskakuje i będzie dla nich raczej stratą czasu (w sumie szybko się czyta). Oni powinni sięgnąć do serii „Wehikuł Czasu” tego samego wydawnictwa. Na pewno nie będą zawiedzeni. A i po lekturze powyższej edycji, będą często wracać do ich tytułów.

Podsumowując, „O mrówkach i dinozaurach” autorstwa Cixin Liu polecam młodym czytelnikom. Na pewno się spodoba i będzie bodźcem do sięgnięcia po inne pozycje tego autora oraz z biegiem czasu po bardziej „wymagające” tytuły. Dom Wydawniczy REBIS tą pozycją pokazuje, że literatura tzw. środka  może być łącznikiem i wstępem bardziej wymagającymi książkami.

Tytuł: „O mrówkach i dinozaurach”

• Tytuł oryginału: „Of Ants and Dinosaurs”
• Autor: Cixin Liu
• Tłumaczenie z języka angielskiego: Andrzej Jankowski
• Wydawca wersji oryginalnej: Head of Zeus
• Wydawca wersji polskiej: Dom Wydawniczy REBIS
• Data publikacji wersji oryginalnej: 2 kwietnia 2020
• Data publikacji wersji polskiej: 27 lipca 2021
• Oprawa: miękka ze „skrzydełkami”
• Format:
• Druk: kolor
• Papier: offset
• Liczba stron: 248  
• Cena: 34,90 zł  

Dziękujemy Wydawnictwu Rebis za udostępnienie egzemplarza do recenzji.