„Opowieści okultne” Heleny Bławatskiej

Opowieści okultne to zbiór 9 opowiadań autorstwa Heleny Bławatskiej. Ukazał się po raz pierwszy w 1892 roku, nie był dotychczas wydawany w Polsce. Prezentujemy go w przekładzie i opracowaniu Krzysztofa Grudnika, który wzbogacił wydanie o wstęp oraz liczne przypisy.

Kim była autorka?

Helena P. Bławatska była postacią niezwykle barwną. W historii zapisała się przede wszystkim jako założycielka i przywódczyni Towarzystwa Teozoficznego. W czasach, kiedy kobiety dopiero walczyły o prawo do głosu, Bławatska stała na czele licznej organizacji, mającej realny wpływ nie tylko na kulturę, ale także politykę końca XIX wieku. Uczyli się od niej m.in. Thomas Edison, William Butler Yeats czy Mohands Ghandi!

Bławatska skupiała się przede wszystkim na rozpowszechnianiu teozofii – systemu filozoficzno-religijnego, który miał umożliwiać człowiekowi kontakt ze światem nadprzyrodzonym i dawać dostęp do tajemnych nauk Wielkich Mahatmów, przewodników ludzkości. Teozoficzne idee: reinkarnacji, karmy, braterstwa ludzkości, natury jako emanacji absolutu itd., Bławatska postanowiła podać nie tylko w formie obszernych wykładów, ale także literackich fikcji – tak powstały Opowieści okultne.

Do czego podobna jest ta książka?

Pisząc opowiadania z Opowieści okultnych, Bławatska inspirowała się tradycją literatury niesamowitej. Wyraźne są podobieństwa szczególnie do tzw. Trylogii mesmerycznej Edgara Allana Poego, a także do opowiadań E.T.A. Hoffmanna. Bławatska opisuje szereg ezoterycznych zjawisk, jak przepowiadanie przyszłości, bilokacja, prawo karmy czy nawiedzone przedmioty, ale robi to w sposób trzymający w napięciu i wzbudzający ciekawość zarówno zjawiskiem, jak i fabułą, w jaką zostało uwikłane.

Ponadto akcja poszczególnych opowiadań rozgrywa się w rozmaitych zakątkach świata. Od słonecznego Konstantynopola, przez gotyckie zamki, europejskie salony, po skutą lodem podbiegunową wyspę. Wszystkie opisywane lokalizacje Bławatska, zapalona podróżniczka, znała z własnych wypraw, dzięki czemu do jej historii wkrada się także pierwiastek realizmu, przede wszystkim jednak różnorodność nie pozwala na nudę.