„Thunderbolts*” - recenzja

Co zostaje z MCU, gdy opadnie kurz?

Thunderbolts* to film funkcjonujący w stanie przejściowym – zarówno w obrębie uniwersum Marvela, jak i w obrębie gatunku superbohaterskiego. Opowiada historię drużyny „drugiego sortu”: Yeleny Belovej, Red Guardiana, Bucky’ego Barnesa, Ghost, Johna Walkera i Taskmaster. Są to postaci z przeszłością, których status moralny jest chwiejny, a tożsamość niepewna. Ich przeciwnikiem staje się jednak nie zewnętrzne zło, lecz wewnętrzne rozbicie, polityczna instrumentalizacja i trauma przeszłości – w osobie manipulującej nimi Valentiny de Fontaine oraz nieprzewidywalnego Sentry’ego, personifikującego niekontrolowaną destrukcję.

Metamorfoza jako forma adaptacji (Elliott)

W duchu teorii Kamilli Elliott – adaptacja jako metamorfoza, nie kopia – Thunderbolts* przetwarza konwencję „ekipy antybohaterów” znaną z „Suicide Squad”, ale filtruje ją przez estetykę MCU. To nie jest odtworzenie, lecz przesunięcie znaczeń: tu trauma nie jest pretekstem do akcji, lecz jej substancją. Relacje między członkami drużyny mają charakter terapeutyczny, nie militarny. Forma akcyjniaka zostaje przekształcona w dramat psychologiczny ubrany w ironię i kostiumy.

W warstwie estetycznej widzimy także realizację koncepcji Elliotta: forma (styl wizualny – matowe kolory, zwolnione tempo, kameralna kamera) staje się odbijającym zwierciadłem treści (dehumanizacja, alienacja, dryf tożsamości). To jeden z niewielu filmów Marvela, w którym akcja nie jest nadrzędna względem emocji, ale z nich wynika.

Barok i renesans gatunku (Schatz i Coogan)

James C. Taylor odwołuje się w swojej książce do klasycznej typologii Schatza – czterech faz rozwoju gatunku – i dodaje za Cooganem piątą: fazę renesansu, w której twórcy świadomie rekonstruują konwencje po ich dekonstrukcji. Thunderbolts* to właśnie taki film renesansowy:

• zna i rozumie swoje schematy (zbieranina antybohaterów),
• bawi się nimi autotematycznie (dialogi w stylu: „czy to znowu misja samobójcza?”),
• lecz finalnie wraca do powagi, rekonstruując potrzebę wartości i wspólnoty.

Dzięki temu nie popada w parodię (jak Deadpool 2), ale też nie tonie w pompatyczności (Civil War). To post-ironiczny punkt równowagi.

Serializacja i sieciowa estetyka MCU

Taylor pisze o „networked seriality” jako cechach definiujących współczesne blockbustery – Thunderbolts* nie istnieje jako autonomiczny byt, lecz jako węzeł w sieci MCU. Film łączy narracje z „Black Widow”, „The Falcon and the Winter Soldier”, a nawet „Ant-Man and the Wasp”. Jego sens nie tkwi w fabule, lecz w reaktywacji i redystrybucji postaci – nadaje nowe życie figurze Bucky’ego, redefiniuje Yelenę jako liderkę, reinterpretuje Walkera nie jako socjopatę, lecz produkt systemu.

To film, który nie domyka, ale przetwarza – dokładnie tak, jak definiuje to adaptacja w modelu sieciowym.

Sarkazm jako maska traumy i forma autoanalizy

Sarkazm – według Taylora – w filmach takich jak Deadpool 2 bywa pozornie subwersywny, ale często służy tylko odświeżeniu konwencji. W Thunderbolts* jest inaczej: ironia nie tylko komentuje, ale odcina dostęp do emocji. To mechanizm obronny bohaterów i filmu jako takiego.

W momentach kluczowych (jak konfrontacja z Sentrym czy rozmowy Bucky’ego z Yeleną), maska ironii pęka, odsłaniając lęk przed pustką i rozpadem osobowości. Sarkazm nie jest tu żartem – jest symptomem traumy.

Polityka: CIA, kontrola narracji i przemoc państwowa

Valentina jako szara eminencja CIA to komentarz do „głębokiego państwa” – Marvel kolejny raz (po Captain America: The Winter Soldier) pokazuje, że największym zagrożeniem nie jest superłotr, ale aparat przemocy działający legalnie.

Thunderbolts* stawia pytanie: czy odkupienie jest możliwe, jeśli zostaje zaprojektowane przez system opresji? Film nie udziela prostej odpowiedzi, ale jego zakończenie – które unika heroicznego katharsis – sugeruje, że nie wszystkie misje kończą się sukcesem, a nie każdy wraca z wojny.

Thunderbolts* jako kino samoświadome

Thunderbolts* to nie przełom, ale istotny sygnał zmiany. Film, który rozumie, że gatunek superbohaterski nie może już funkcjonować na zasadzie prostych podziałów. To kino dla widzów zmęczonych widowiskiem, ale niegotowych jeszcze go porzucić. Film, który – niczym jego bohaterowie – szuka sensu w ruinach dawnej chwały.

To nie jest tylko „dobrze zrobiona zabawa”. To lustro popkultury, która zaczyna zdawać sobie sprawę z własnych mechanizmów i wypalenia – i próbuje je przepracować.

Ocena: 7,5/10

Tytuł: Thunderbolts*

Reżyseria: Jake Schreier

Scenariusz: Eric Pearson, Lee Sung Jin

Obsada:

• Florence Pugh
• Sebastian Stan
• Julia Louis-Dreyfus
• Lewis Pullman
• David Harbour
• Wyatt Russell
• Hannah John-Kamen
• Olga Kurylenko
• Geraldine Viswanathan

Muzyka: Son Lux

Zdjęcia: Andrew Droz Palermo

Montaż: Angela M. Catanzaro, Harry Yoon

Scenografia: Rory Bruen

Kostiumy: Sanja Milkovic Hays

Czas trwania: 126 minut

Dziękujemy Cinema City za udostępnienie filmu do recenzji.